Zamanla kullanım dışı kalan vakıfların hükmü

(259) no'lu fetva: Soru : Bir zat Sermedâ'da geleneksel bir değirmene eşya bağışlamıştı. Zamanla değirmen kullanım dışı kalınca, eşyalar modern/endüstriyel bir değirmene kondu. Daha sonra bu değirmen de kullanım dışı kaldı. Bağışlanan eşyaların satımından elde edilen para geleneksel değirmen, değirmen evi ve endüsriyel değirmen aletlerinin onarımı için harcandı. Bütün bu harcamalardan sonra geriye 400 Riyal kaldı. Bağış sahibi babam Abdülaziz vefat etti. Ben de kalan parayı, kasabanın emirine takdim ettim. Sonra yerinde kullanması için ehli takva biri olan Şeyh Sa'd b. Abdullah Âlü'ş-Şeyh'e teklif ettim. Fakat ikisi de kabul etmediler. Bağış eşyalarının parasından kalanını ne yapacağım konusunda beni bilgilendirirseniz, sevinirim. (Bölümün numarası 16; Page No. 133)

Cevap : Mesele zikrettiğin gibi ise, yani eşyalar geleneksel bir değirmene bağışlanmış, sonra halkın bu değirmene ihtiyacı kalmayınca, modern bir değirmene konulmuş, sonra yaşam şartları değiştiğinden ona da ihtiyaç kalmamışsa, söz konusu bağış eşyaları ve parasını elinde bulunduran kimsenin kalan parayı, halkın ihtiyaç duyduğu ve fakat yerine getirecek kimsenin bulunmadığı bir kamu hizmetine harcaması gerekir. Mesela, cami önleri ya da kamuya ait yollarda bulunan su kapları, suyundan halkın istifadesi için bir artezyen kuyusu açmak veya onarmak, bir mescit inşa etmek veya mescit için hasır ya da musluk satın almak için harcayabilir. Bu işi üstlenecek kimse bulunmazsa ya da bulunur da elindeki parayı bitiremezse, kalan paranın harcanacağı bir yer bulunamazsa ya da yerine getirilmeyen kamu hizmeti kalmazsa, kalan para fakirlere harcanır. Fakat mesele önce şehrin kadısına/hakimine götürülmelidir. Kadı bunun bağış işlerini bilen ve bağışları koruyup yerinde kullanacak güvenilir bir kayyım atar. Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.