Taharet Teyemmüm

4582

Teyemmümün tanımı

Teyemmümün sözlük anlamı

Bir şeyi kastetmek, ona niyet etmektir.

Teyemmümün dindeki anlamı

Temizlenmek niyetiyle yüzü ve kolları temiz toprakla meshetmektir.

Teyemmümün hükmü

Teyemmüm, suyun bulunmadığı veya kullanılamadığı hallerde namaz gibi taharet gerektiren durumlar için alınır. Kurân okumak için teyemmüm yapılması ise müstehabdır.

Teyemmümün şerî delilleri

1. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: «Eğer su bulamamışsanız temiz bir toprakla teyemmüm edin, yüzlerinizi ve ellerinizi onunla meshedin.» (Maide:6)

2. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) de şöyle buyurmaktadır: “Bana, benden evvel, hiç kimseye verilmedik beş şey verilmiştir: Bir aylık (gibi uzun) bir mesâfeden (düşmanın kalbine) korku salmakla (ilâhî) nusrete mazhar oldum. Yeryüzü bana namazgâh ve sebeb-i taharet kılındı. Bu itibarla, ümmetimden namaz vaktini idrak eden herkes; (bulunduğu yerde) namaz kılsın!” [Buhari rivayet etmiştir]

Teyemmümün meşru kılınmasının hikmetleri

1. Muhammed (sallallahu aleyhi vesellem)’in ümmetine kolaylık getirmesi

2. Hastalık, şiddetli soğuk gibi hallerde suyun kullanılmasıyla hasıl olabilecek zararı defetmektir.

3. İbadetle olan bağı koparmamak. Suyun kesilmesiyle ibadetleri terketmemek.

Teyemmüm ne zaman alınır?

1- Suyun bulunamadığı hallerde

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: «Su bulamamışsanız temiz bir toprakla teyemmüm edin». (Maide: 6)

2- Suyun – bulunsa dahi- kullanılamamasıdır

Hareket edemeyen ve abdest almasına yardım edecek kimsesi bulunmayan hasta, yaşlılar gibi.

Yaşlı

Hasta

3- Suyun kullanılmasıyla hasıl olabilecek zarardan çekinmek

Bunun örnekleri ise şunlardır:

1. Hasta bir kişinin, su kullanması halinde hastalığının artması

2. Kişinin dondurucu bir havada suyu ısıtma imkanı bulamaması, çok soğuk bir suyla abdest aldığında ise hastalanacağına kesin kanaat getirmesi. “Çok soğuk olduğu için teyemmüm alıp arkadaşlarına namaz kıldıran Amr bin As ile ilgili Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)susarak onaylaması bunun delilidir”. [Ebu davud rivayet etmiştir]

3. Uzak bir yerde olması, içmesine yetecek kadar su olup başka suyu bulunmaması zaman.

Teyemmümün alınış şekli

1. İki eliyle toprağa bir kez vurmak

2. Elleri birbirine hafifçe vurup üzerindeki tozları silkelemek

3. Sonra elleriyle yüzünü bir kez meshetmek.

4. Eller tekrar toprağa vurularak sol elinin içi ile sağ kolu dirseklerle beraber; sağ elin içi ile de sol kolu dirseklerle beraber meshetmek.

Bunun delili Ammar (radiyellahu anh)’ın naklettiği şu hadisidir: “Peygamber (sallahu aleyhi vesellem) ellerini toprağa vurdu ve onlara üfledi, sonra onlarla yüzünü ve avuçlarını meshetti.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

Teyemmümün farzları

1. Niyet etmek.

2. Yüzü meshetmek.

3. Avuçları meshetmek.

4. Sıraya riayet etmek: Önce yüzü, sonra avuşları meshetmek.

5. Muvalat: Yüzü meshettikten sonra beklemeksizin / doğrudan elleri meshetmek.

Elleriyle toprağa bir vurmak

Avuçlarda biriken tozu gidermek

Yüzü meshetmek

Sağ kolu sol elle meshetmek

Sol kolu sağ elle meshetmek

Teyemmümü bozan şeyler

1. Suyun bulunması.

2. Abdesti bozan yel vb. şeylerin çıkışı.

3. Gusül gerektiren ihtilam vb. durumların hasıl olması

4. Teyemmümü mübah yapan Hastalık vb. özürlerin kalkması.

Suyun bulunması

Bilimsel yönden kanıtlanmış

Toprağın içinde, mikropların tümünü yok eden temiz bir maddedinin yer aldığı bilimsel açıdan kanıtlanmıştır.

Konuyla ilgili çeşitli hususlar

1. Suyun bulunamadığı durumlarda kişinin, teyemmüm alarak namaz kılması; idrar ve gaitasını hapsederek namaz kılmasından efdaldir.

2. Üzerinde toprak ve toz bulunmayan duvar, halı vb. nesneler üzerine teyemmüm yapılması caiz değildir.

3. Teyemmüm alan kişinin – teyemmümü bozan bir durumla karşılaşmadığı sürece- tek teyemmümle dilediği kadar farz ve nafile namaz kılması mübahtır.

4. Abdestli birinin, teyemmüm alan kişinin arkasında namaz kılması caizdir.

Bunun delili, “Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)’in, çok soğuk olduğu için teyemmüm alıp arkadaşlarına namaz kıldıran Amr bin As ile ilgili ikrarı/susarak onaylamasıdır”.[ Ebu davud rivayet etmiştir]

5. Kişi teyemmüm alıp namaz kıldıktan sonra, o vaktin namazı çıkmadan su bulursa, kılmış olduğu namazı tekrarlaması gerekmez.

Ebu Said el-Hudri (radiyellahu anh) anlatıyor: “İki adam sefere çıkmıştı. Namaz vakti girdiği halde yanlarında su bulunmuyordu. Temiz bir toprakla teyemmüm edip namaz kıldıktan sonra vaktin içinde su buldular. Onlardan biri abdest ve namazını tekrar etti, diğeri ise tekrar etmedi. Sonra Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)’e gelip durumu arz ettiler. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem), tekrar etmeyen adama: ‘Sünnete uymakta isabet etmişsin ve namazın da kâfi gelir sana.’ Abdest alıp namazı tekrar eden adama ise “Senin için de iki kere ecir vardır” [Ebu davud rivayet etmiştir] buyurdu.

6. Kim teyemmüm eder sonra –namaz kılmadan veya namaz esnasında – su bulursa, su ile temizlenmesi vaciptir.

Peygamber efendimizin şu sözü ona işaret ediyor: “Temiz toprak Müslüman için, on yıl su bulamasa dahi temizleyicidir. Su bulduğunda ise onu tenine sürsün, bu onun için hayırlıdır” [Tirmizi rivayet etmiştir].

7. Su bulacağını ümit eden kişi için teyemmümüm vaktin sonuna ertelemesi caizdir.

Ancak bulacağından umutsuz ise vaktin başında teyemmüm alması müstahap olur. Çünkü en hayırlı namaz vaktinde kılınan namazdır.

8. Namazın vaktinin çıkmasından korkan kişi su bulduğunda ve onu kullanabiliyorsa teyemmüm ona yetmez. Vakit çıksa dahi abdest alması ona vacip olur.

9. Müslüman su bulamadığında veya teyemmüm yapmaya aciz olduğunda namazdan alıkoymasın. Teyemmüm yapamıyorsa namazı vaktinde ve abdestsiz kılsın ve o namazı tekrar kılmasına gerek yoktur.

Buna iki tahareti kaybeden olarak isimlendirilir. Allah’u Teala’nın şöyle buyuruyor: «Gücünüz yettiği nisbetinde Allah’tan korkun». (Tegabun: 16)

10. Su olduğu halde, insan namazın vaktinin çıkacağından korkar da teyemmüm alırsa, bu ona yetmez ancak namaz vakti çıksa dahi abdest almak zorundadır.