Ramazan hilalinin görülmesi ve sübutunun şekli

Hilal, ihtilaf-ı metali ve Ramazan ayının hesapla tespiti (256) no'lu fetva: Soru 1: Suudi Arabistan Krallağında Ramazan hilali nasıl görülür? Hilalin görülmesi yöntemini açıklamanızı da rica ediyorum. Hilal görülünce yapılacak ilan ve bunu ilan eden resmî kurum hakkında bilgi rica ediyorum.2: (Bölümün numarası 10; Page No. 89)  Radyo hilalin görülmesinin sabit olması dolayısı ile orucun tutulmaya başlanması için şer'i araçlardan biri sayılır mı? Radyoda rü'yeti ispat şahidi için bulunması gereken şartlar tahakkuk eder mi? Ta ki şahidin haber vermesine binaen oruç tutmak mümkün olsun.3: Hilalin sabit olması konusunda telefon ve telgraflar şer'i ilan araçlarından sayılır mı? Konuşan kişi veya telgraf çeken kişinin kim olduğu bilinmemesine rağmen bunlar bildirim aracı sayılır mı?

(Bölümün numarası 10; Page No. 90) Cevap: Şaban ayının ilk gününün Ramazan ayı açısından önemi olduğu için adalet bakanı her yıl Recep ayında mahkemelere genelge gönderir: Hakimlere insanlara Şaban ayı hilalini gözetlemelerini vurgulamaları yükümlülüğü getirir. Şaban ayı sonlarında yüksek yargı heyeti adalet bakanlığında Şaban hilalinin görülmesi konusunda hakimlerden gelen bildirimlere göz atmak için toplanır. Bunu inceledikten sonra yargı heyeti şaban ayının ilk gününe dair şer'an nezdinde sabit olan bilgiye dair karar çıkarır. Buna binaen ilk haftada Ramazan hilalinin gözetleneceği gece belirlenir. Bu Şaban ayının otuzuncu gecesidir. Bu noktadan hareketle hakimlere genelge gönderilir. Şaban ayının otuzuncu gecesi hakimler Ramazan hilalini gördüğüne şahit olarak gelecek kişiyi karşılamak için hazırlık yaparlar. Gelen kişinin şehadeti zapt edilip, adaleti araştırıldıktan ve şehadeti tartışıldıktan sonra, hilali nasıl gördü, nerede gördü, gördüğü zamanla güneşin doğması arasında ne kadar zaman geçmişti gibi sorular ve hilalin görülme imkanının mümkün olup olmadığını tahkik için başka sorular sorduktan sonra hakim hilalin görüldüğüne dair yapılan şahitliği adalet bakanlığına telgrafla bildirir. Aynı gece yargı heyeti adalet bakanlığında krallağın çeşitli yörelerindeki hakimlerden gelen bilgileri öğrenmek için toplanır. Heyet nezdinde ayın girdiği sabit olunca bu konuda bir karar hazırlar, bunun gereğince ramazan ayının girişi sabit olur. Yüksek makam tarafından bu kararın onaylanmasının ardından hakimlere genelge gönderilir ve radyo, basın ve televizyon vasıtası ile vatandaşlara tebliğ yapılır. Ramazan hilali sübutu konusunda ayın girdiğine dair adil bir müslümanın şahitliği yeterlidir. Bu konua İbn Ömer (r.a.) dedi ki İnsanlar hilali gözetliyordu. Ben onu gördüğümü Resûlüllah'a (s.a.v.) haber verdim. Bunun üzerine oruç tuttu ve insanlara da oruç tutmalarını emretti. Bu hadisi Ebu Davud Ve Darakutni rivayet etmiştir. (Bölümün numarası 10; Page No. 91) Ramazan ayının girmesi veya çıkması açısından hilalin sabit olması konusunda radyo ve telgraf haberine gelince ve bunlar devlete mensup olması dolayısı ile bu konuda hiçbir kimse haber uydurmaya cüret edemez veya bir ekleme veya eksiltme yaparak değiştiremez. Özellikle bu iki yayın aracı bildirim aracı olarak kullanıldığı andan beri bundan sorumlu olanlar nakilde tam bir araştırmayı adet haline getirmişlerdir. Dolayısı ile bunların haberlerini kabulde herhangi bir engel gözükmemektedir. Nakil işini üstlenenler tezkiye açısından tanınıyor olmasalar da sakınca yoktur. Telefona gelince, bu haberi nakleden şahıs için daha çok tahkikata ve emin olmaya ihtiyaç vardır.Onun adalet ve haberleri nakil konusunda araştırılması konusunda durumu daha çok tahkikat gerektirir. Çünkü telefon, radyo veya telsiz gibi değildir. Zira o genel olarak kullanılır. Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.