Kur'ân'da nesih

(12465) Sayılı fetva: Soru : Kur'ân'da nesih var mıdır? Neshin tanımı nedir? Kur'ân Sünnet'le neshedilebilir mi? Nesih ile bedâ arasındaki fark nedir? Zemahşerî'nin şu sözünün anlamı nedir: "Nesih, (Allah'ın) bazı şeyleri vakti gelince ortaya çıkarmasıdır, yoksa onları yeni öğrenmesi değildir." İstisna nesih midir? Her nesih bir istisna mıdır?

Cevap:Öncelikle: Belirtelim ki, nesih mümkündür ve mevcuttur. Yüce Allah buyurur ki: Biz, bir âyetin hükmünü yürürlükten kaldırır veya onu unutturursak (ertelersek) mutlaka daha iyisini veya benzerini getiririz. İkinci olarak: Nesih "Şer'i bir hükmün daha sonra gelen şerî bir delille kaldırılmasıdır" diye tarif edilir. (Bölümün numarası 3; Page No. 23) Üçüncü olarak: İkisi de yüce Allah'tan gelen bir vahiy olduğundan Kur'ân'ın Sünnet'le neshi caizdir. Nitekim Allah Te'âlâ buyurur ki: o, arzusuna göre de konuşmaz.(3)O (bildirdikleri) vahyedilenden başkası değildir. Dördüncü olarak: Bedâ, bir şeyin gizli kaldıktan sonra ortaya çıkmak demektir ya da var olmayan yeni bir görüşün oluşmasıdır. Öncesinde bilgisizliği ve yeni bir bilginin oluşmasını gerektirdiğinden bu iki mana da yüce Allah için imkansızdır. Zira Allah Te'âlâ her şeyi ilmiyle kuşatmıştır. Nitekim buyurmuştur ki: Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah'a göre kolaydır. Yüce Allah bazı hükümleri diğer bazı hükümlerle neshederken, daha önce bilmediği yeni bir şeyi öğrenmediği gibi yeni bir görüşe de ulaşmamıştır; çünkü O nasih ve mensuhu, onları kullarına kanun olarak vaz etmeden önce daha ezelde iken bilir. Nesihte yeni olan, yüce Allah'ın bildiği bir hususu kullarına da bildirmesidir. Zemahşerî'nin tanımıyla "(Allah'ın) bazı şeyleri vakti gelince ortaya çıkarmasıdır, yoksa onları yeni öğrenmesi değildir." Başarı Allah'tandır! Peygamberimiz Muhammed'e, âilesine ve ashabına salat ve selam olsun.