İmamlık ve Muktedi

İmamlığa layık olanlar

Tertibe göre şöyledir:

Birincsi: Kur’an-ı Kerimi en iyi okuyan: Hükümleri ve fıkhi bilgileri en iyi bilen.

İkincisi: Sünneti en iyi bilen: Manalarını ve hükümlerini idrak eden.

Üçüncüsü: İlk hicret eden: yani küfür diyarından islam diyarına hicret eden. Şayet hicret yoksa ilk tevbe eden ve günahları terk eden.

Dördüncüsü: En yaşlısı: yukarıda bahsedilenlerde eşitlik varsa yaşa bakılır. Delili ise; Ebu Mes’ud El-Ensari’nin rivayetidir.

Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: “Kavim ve topluluğa, Allah’ın kitabını en iyi okuyan kimse imamlık eder. Eğer kıraatte eşit durumda olurlarsa, sünneti en iyi bilen imam olur. Sünneti bilmede de eşit durumda olurlarsa, daha önce hicret eden imam olur. Hicret etmede de eşit durumda olurlarsa, daha yaşlı olanı imam olur.” [Müslim rivayet etti]

İmam görevlendirileceği zaman bu tertibe göre yapılmalıdır. Veya maaş karşılığında imamları olmayanlar bu sırayı gözetmelidir.

Ancak cemaatin maaşlı bir imamları varsa veya imam ev sahibi ise veya her şey elinde olan ise o başkasında daha önceliklidir.

Bu konuda Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “İmamlık yapmak isteyen adam, başkasının mülk-ü tasarrufunda olan yerde (evinde, bahçesinde, çiftliğinde, iş yerinde) imamlık yapmasın; aynı zamanda başkasının evinde ve ikram ettiği sofrasına ancak sahibinin izniyle otursun.” [Müslim rivayet etti]

İmam ve Muktedinin durumu

1. Muktedi bir kişi ise, imamın yanında ve sağ tarafında durması sünettir.

İbn Abbas (radıyellahu anh) rivayetinde şöyle demektedir: “Resûl-i Ekrem ile birlikte bir gece namaz kılyordum, ben de gelip sol tarafına durdum. Bunun üzerine elimden tutarak beni çevirdi ve sağ tarafına durdurdu.” [Buhari ve Müslim rivayet ettiler]

2. Eğer cemaat iki ve daha fazla ise, imam safın ortalarında durur. Cabir ve Cubar’ın hadisinde; “Onlardan biri Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) sağına biri de soluna durdu. Cabir dedi ki: Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) ikimizin elinden tutu ve arkasına aldı.” [Müslim rivayet etti]

3. Tek başına olan kimsenin safta yer olmasına rağmen, safın arkasında namaz kılması bir özür olmadan sahih değildir.

Kadınların durumu

1. Eğer kadınlar saf şeklinde namaz kılıyorlarsa imam olacak kadın durdukları safın ortasında durup namaz kıldırabilir.

2. Tek başına bir erkeğe tabi olan kadın erkeğin arkasında durur ve namaz kılar. eğer cemaatle kılıyorsa erkeklerin durdukları safın arkasında durur.

3. Erkeklerle birlikte kadınlarda cemaate iştirak etmişlerse sünnet olan erkeklerin arkalarında durmalarıdır. Kadınların safları da erkeklerin aynısı olmalıdır.

Ebu Hureyre (radıyellahu anh) rivayetine göre; Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: “Kadınların en hayırlı safları en arka olanlarıdır ve şerlileri de en önde olanlarıdır.” [İbn Mace rivayet etti]

Kadınların namaz kılış şekli

Kadının erkeklerin civarında olması

İmama tabi olmanın hükümlerinden bazıları

1. Evinde olan bir kimsenin hopörlöden gelen imamın sesine veya radyodan gelen sese tabi olması sahih değildir.

2. Saflar arka arkaya mescidin dışına kadar ulaşırsa imama tabi olunur.

3. İmama tabi olan cemaat; mescidin betonunda veya bodrumunda sesi işitmeleri halinde kıldıkları namaz sahihtir.

4. Farz namazı kılan birinin sünnet namazı kılan birine veya bunun tersi olan bir durumda tabi olması sahihtir.

Örneğin: Teravih namazını kılan imamın arkasında yatsı namazını kılması veya kaza namazı kılan kimsenin arkasında vakit namazı kılan kimse gibidir.

Bunu yapmakla ecir kazanır. Cabir bin Abdullah şöyle nakletmektedir: “Muaz, Resülullah (sallallahu aleyhi vesellem) ile birlikte namaz kılardı. Daha sonra kavmi geldiğinde de onlara imam olurdu.” [Buhari rivayet etti]

Mescid dışından imama tabi olmak

Namazda İmamı geçmek (imamdan önce hareket yapmak)

1. İmama tabi olan kimsenin imamın yaptığını hemen peşinden yapamasıdır.

Nitekim bu konuda Peygamberimiz (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “İmam ancak kendisine tabi olunmak için kılınmıştır. Eğer tekbir getirirse siz de getirin, eğer rukua varırsa sizde varın, eğer secde ederse siz de secde edin!” [Buhari ve Müslim rivayet ettiler]

İmam tabi olanın imamdan önce hareket yapması haramdır.

Nitekim bu konuya Peygamberimiz (sallallahu aleyhi vesellem) önem vererek şöyle buyurdu: “Başını imamdan önce kaldıran kimse Allah’ın, başını eşek başına veya suretini eşek suretine çevirmesinden korkmaz mı?!” [Buhari ve Müslim rivayet ettiler]

2. Sehven imamını öne geçerse tekrar dönüp ona uyması gerekir.