Hadis zayıftır fakat bu hadisle amel edilegelmiştir

(Bölümün numarası 3; Page No. 192) (20374) Numaralı fetvanın birinci sorusu: Soru 1: Alimlerin şu sözünden maksat nedir? "Hadis zayıftır fakat onunla amel edilegelmiştir. Aksine hadis sahihtir fakat amel hadisin aksinedir."

Cevap 1: “Hadis zayıftır fakat onunla amel edilegelmiştir.”: Hadis metin veya sened açısından zayıf olması, ravinin hıfzının zayıf olması, ravinin irsal ve tedlis yapması, ravinin bilinememesi vb. demektir. Hadis bizzat delil olmamaktadır ama hadisin hikmetleri ve manasıyla amel edilmektedir. Çünkü kendisinde zayıflık olmayan başka bir hadisle desteklenmektedir. Veya Kur’ân’ın, sahih sünnetin, sahabenin amelinin, âlimlerin icması gibi başka deliller le de desteklenmektedir. Bu sebeple onlarla amel edilmektedir. Bunun misali şudur: Tırmizi’nin (Camiî)’inde İbn-i Abbas’tan rivayet ettiği hadiste Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Kim iki namazı özürsüz olarak cem ederse büyük günah kapılarından bir kapıya gelmiş olur. Bunun Nebi (s.a.v.)'e nisbetinde farklı görüşler vardır. Bununla birlikte Tırmizi şöyle demektedir: (İlim ehline göre bununla amel edilir). Yani: İki namazı özürsüz olarak cem etmek büyük günahlardandır. Çünkü bu konuda Ömer gibi bazı sahabelerden rivayetler gelmiştir. Allah Te'âlâ'nın şu sözü için: Onlardan sonra, namazı zayi eden, şehvet ve dünyevî tutkularının peşine düşen bir nesil geldi. Onlar bu tutumlarından ötürü büyük bir azaba çarptırılacaklardır. (Bölümün numarası 3; Page No. 193) ve subhanehu ve Te'âlâ'nınşöyle buyurduğu: Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki,(4)onlar namazlarını ciddiye almazlar. Bunun diğer bir misali hadis şerif Ebi Ümame El-Bahili (r. anhu) dedi ki: Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: Kokusu, tadı ve rengi değişmedikçe su pislik tutmaz, pis sayılmaz. Onu İbn-i Mâce ve diğerleri rivayet etti. Hadis imamlarına göre bu hadis zayıftır. Fakat hükmü ve manası sahih olup amel edilmiştir. Nevevî dedi: Zayıf olduğunda âlimler ittifak etti. İstisna rivayet zayıftır, hadisin aslı değil. Alimler hadisin hükmüyle amel edilmesinde icma ettiler. İbnü’l-Münzir dedi: (Alimler az veya çok suya bir necaset düştüğü zaman kokusunu, tadını ve rengini değiştirdiği zaman necis sayılacağında icma ettiler.) Bu, vasıflardan biri değişen suyun necis olmasına delildir. Hadisin sahih olup amelin bunun hilafına olması: Kendisinden sonra gelen bir diğer hadis sebebiyle önceki hadisin mensuh olmasıdır veya bir hadisin sahih olması fakat kendisine muhalif daha sahih bir hadisin gelmesidir. Bu ikisi ile amel edilmesi mümkün değilse, tahsisle ve takyidle vb. diğer cem vasıtalarıyla aralarını cem etme imkanı yoksa, hadis imamları bu iki hadisten birini alıp diğerini terk ediyorlar. Dinen kabul edilen tercih sebeblerinden biriyle amel ediyorlar. Mesela: Sahabenin amel etmesi, rivayetlerinin çokluğu vb. Bir hadisin kendisinden daha sahih bir hadisle karşılaşmasına şaz denilir. (Bölümün numarası 3; Page No. 194) Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Muhammed'e, âline ve ashabına salât ve selam etsin.