Güneş ışınlarının bir kısmının veya tümünün gitmesidir.
Güneş ışınlarının bir kısmının veya tümünün gitmesidir.
Ay ışığının bir kısmının veya tümünün kaybolmasıdır.
Bu tutulmalar Allah!ın sonsuz kudretinin iki delilidir. Bunlarla Allah kullarını kendisime dönsünler diye uyarır.
Rasulüllah (sallallahu aleyhi vesellem), şöyle buyurdu: “Güneş ve ay birinin ölmesiyle veya dirilmesiyle tutulmaz, ama Allah’ın kudretinin birer ispatıdır. Bunlarla Allah kullarını O’na dönsünler diye uyarır. Bu tutulmalar olduğu zaman Allah’a namaz kılınız.” [Ebu Davud rivayet etti]
Bu namazları kılmak sünneti müekkededir. Nitekim Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz ki güneş ve ay Allahın kudretinin delillerindendir. Birinin ölmesiyle veya dirilmesiyle tutulmaz. Eğer tutulduğunu şahitlik ederseniz O’na dua edin, tekbir getirin, namaz kılın ve sadaka verin.” [Buhari ve Müslim rivayet ettiler]
- Bu namazın vakti güneş veya ayın tutulmasıyla başlar, tutulma geçene kadar devam eder.
- Tutulma geçmesine rağmen hala namazda olan birisi namazını tamamlar. Tutulma geçmeden namazı tamamlayan birisi tekrar kılmayıp dua ve istiğfar ederler.
Aişe (radıyellahu anha) şöyle buyurmaktadır: Aişe şöyle anlatır: “Resulüllah (sallallahu aleyhi vesellem) zamanında bir defa Güneş tutuldu. Allah Resulü (sallallahu aleyhi vesellem) halka namaz kıldırmak üzere kıyama durdu ve kıyamı çok uzattı. Sonra rükuya vardı, rükuyu da çok uzattı. Sonra başını kaldırıp kıyamı (yine) çok uzattı. Bu ikinci kıyam birinci kıyamdan kısa sürdü. Sonra tekrar rükuya vardı ve rükuyu çok uzattı. Ancak bu rükuda, önceki rükudan kısa idi. Daha sonra secdeye vardı. Sonra ayağa kalkıp, kıyamı uzattı. Bu, ilk kıyamdan az sürdü. Sonra rükuya varıp rükuyu uzattı. Bu rüku da ilk rüku’dan az sürdü. Sonra secde etti. Sonra güneş açılmış olduğu halde Resulüllah (sallallahu aleyhi vesellem) namazdan çıktı ve halka hutbe okudu. (Bu hutbede) Allah’a hamd ve sena ettikten sonra şöyle buyurdu: “Şüphesiz Güneş ve Ay Allah’ın ayetlerindendir. Bunlar, bir kimsenin ölümü ya da doğumu için tutulmazlar. O halde siz bunu gördüğünüzde hemen tekbir getirin. Allah’a duaya koyulun, namaz kılın, sadaka verin”. [Buhari rivayet etti]
Ay veya güneş tutulması olduğunda:
1. “Essalate camieh” diye seslenilerek insanlar toplanılır.
2. İnsanlar toplandığında imam onlara uzunca iki rekat kıldırır. Kıraati sesli yapar. Birinci rekatta fatihadan sonra uzun bir sure okur. Sonra rukua gider uzunca kalır. Sonra “Semiallahu li men hamideh Rabbana velekelhamd” deyip rukudan kalkar. Tekrar fatiha okur ve ardından ilkinden kısa bir sure ekler. Sonra rukua gider ve ilkinden daha kısa bir süre rukuda durur. Rukudan kalkıp secdeye varır, secdeleri de uzatır. İkinci rekatı da birincisi gibi kılar ve namazını tamamlar.
1. Cemaatle kılınması
2. Camide kılınması, bu durumda kadınların buna iştirak etmesinde sıkıntı yoktur.
3. Kıyamları, rukuları ve secdelerin uzatılması
4. Namaz kılarken tutulma geçerse hızlıca tamamlanması.
5. Sonrasında vaaz verilmesi. Burada insanlara Allah’ın kudretinin hatırlatılması, hikmetinin açıklanması, iyiliğe teşvik edilmesi, kötülükten kaçındırılması uygun olur.
6. Duanın, istiğfarın, sadakanın ve diğer salih amellerin arttırılması.
7. Tutulma sırasında dua ederken ellerin açılması caizdir. Zira Abdurrahman bin Semura şöyle anlatmaktadır: “Rasülullah (sallallahu aleyhi vesellem)’ın yanına geldiğimde onu namazda için ayakta ellerini açmıştı.” [Müslim rivayet etti]
1. Tutulma bittikten sonra artık bu namazlar kaza edilmez.
2. Bilimsel açıklamalar, bu olayların Allah’ın kudretinin birer delili olmasını ve onlarla insanları sakındırdığı hakikatini ortadan kaldırmaz. Müslümana düşen böyle durumlarda tutulmayı gözlemlemekten ziyede ibadet ve taatla meşgul olmasıdır.
Zira Ebu Bekrete anlatıyor: “Rasülullah (sallallahu aleyhi vesellem) zamanında güneş tutuldu da O, ridasını sürüyerek dışarı çıkmıştı (yani hızlıca). Bu O’nun o zaman Allah’tan daha fazla korktuğunu göstermektedir.”
3. Bu namazlara yetişme ilk rekatla olur. Bu rekata yetişemeyen, birinci rekatı kılınış şekliyle aynen kaza eder.
4. Bu namazlar yasak vakitlerde bile kılınabilir.
5. Bu namazlar ancak tutulma görüldüğü zaman kılınabilir. Sadece habaer gelmesiyle kılınmaz.