Ölülerinin cesetlerini otopsi yapmak ve organlarını öğrenmek amacıyla açmak

Ölülerinin cesetlerini otopsi yapmak ve organlarını öğrenmek amacıyla açmak (3685) no'lu fetvanın dördüncü sorusu: Soru 4: Tıp fakültelerinde öğrenciler eğitim esnasında ölülerin cesetlerini otopsi ediyorlar. Doğal olarak otopsi sırasında ceset kadına ait olduğunda kadının avretinin tümü ve ya bir bölümünü görüyorlar. Ve bu durumu da eğitimin zorunlu bir parçası olarak gördüklerini belirtiyorlar. Ta ki doktor, kadın hastalıklarını tedavi noktasında sıkıntı çekmesin ve bu hususta cahil kalmasın diyorlar. İşte böyle bir uygulamayla müslüman kadınlar, hiristiyan ve başka doktorların merhametine kalıyorlar. Bu belirtiğimiz konuda İslam’ın hükmü nedir? Bize açıklamanızı istiyoruz.

4: Öncelikle şunu belirtelim ki, ölülerin cesetlerini otopsi yapma konusunda Suudi Arabistan Krallığında Yüksek Âlimler Konseyi bir karar yayınladı. Kararın içeriği şöyle: Bu konu üç kısma ayrılıyor: Birincisi bir cinayet davasını araştırmak maksadıyla yapılan otopsi. İkincisi salgın hastalıkları araştırmak maksadıyla otopsi yapmak. Ta ki sonuçlar doğrultusunda salgın hastalıklardan korunmak için gerekli önlemler alınabilsin. Üçüncüsü öğrenme ve öğretme maksadıyla otopsi yapmak. Kurul, görüş alış verişi, tartışma ve yukarıda belirtiğimiz komisyonun yayınladığı araştırmanın incelemesi sonucunda bu konuda şöyle bir sonuca vardı: Kurul, birinci ve ikinci otopsi kısımlarını emniyet, adalet ve toplumu salgın hastalıklardan koruma hususlarında birçok yarar sağladığından caiz görüyor. Otopsi ile, otopsisi yapılan cesedin saygınlığına bir gölge düşebilir; ancak otopsiden dolayı ortaya çıkacak bir çok yararı düşündüğümüzde cesedin saygınlığına düşen zarar daha azdır. İşte bundan dolayı kurul- ceset ister masum birine isterse de başka birine ait olsun- otopsinin ilk iki kısmına oy birliği ile onay vermektedir. Otopsinin üçüncü kısmı, yani eğitim için yapılan otopsi için ise kurul olarak şöyle diyebiliriz: İslam şeriatı, yararlı şeyleri elde edip çoğaltma, zararlı şeyleri aza indirip reddetme, iki zararlı durum karşısında en az zararlı olanı ve iki maslahat çakıştığında ise en yararlı olanı tercih etme prensipleriyle gönderilmiştir. Hayvan cesetlerinin otopsisi insan cesedinin otopsisinin görevini göremediğinden ve ilmin ilerlemesiyle bir çok tıbbi alanda otopsinin yararı görüldüğünden dolayı prensip olarak insan otopsisini caiz görüyoruz; ancak islam şeriatı, müslümanın ölüsüne dirisi gibi önem veriyor. Nitekim Ahmet, Ebu Davut ve İbn Mace, Hz. Aişe’den şöyle rivayet ediyorlar: “ Peygamber efendimiz şöyle buyurmuştur: “Ölünün kemiğini kırmak, onu diri iken kırmak gibidir.” Ve insan cesedini otopsi yapmakta insanın saygınlığını çiğnemek vardır. Ve eğitim için otopsi zorunluğu gayri masun cesetlerin otopsisi ile ortadan kalkabilir. İşte bu nedenlerden dolayı kurul, otopsi için gayri masum cesetlerle iktifa edilip masumların cesedine dokunulmaması gerektiğini düşünüyor. (Bölümün numarası 12; Page No. 190)  Başarı Allahtandır! Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun. Yüksek Âlimler Konseyi (Bölümün numarası 12; Page No. 191)  İkincisi: Bir kadın bir kadını otopsi yapma imkânı varsa erkeğin kadını otopsi yapması caiz değildir. Kadın doktor bulunmadığın da ise Müslüman erkek doktor, hastalığı anlamak için gerekli avret mahalline bakabilir. Ceset gayri müslim ve gayri masuma ait olduğunda eğitim, kadın hastalıklarını bilme ve tedavi için- söylediğimiz şekilde- ceset üzerinde inceleme yapılabilir. Başarı Allahtandır! Efendimiz Muhammed'e (s.a.v.), âilesine ve sahabesine salât ve selam olsun.