Faiz sözleşmesine şahit olmak

(Bölümün numarası 13; Page No. 299) (2758) no.lu fetvanın dördüncü sorusu: Soru 4: Riba (faiz) şer'an haramdır. Fakat günümüzde insanın bankalarla işlem yapması şarttır. Bazen bu durum insanı faizle barışık olmak zorunda bırakıyor. Bir örnek verelim: İhalelere girmek için banka güvence mektubu vermek şart oluyor. Aynı şekilde yurt dışından her hangi bir malın ithalini yapmak için yine banka teminat mektubu vermek gerekiyor. Malın sigortasını yapmak için yine aynı şart aranıyor. Yine bunun gibi her hangi bir devlet kurumunda bir müteahhidin ihalelere girmesi için banka teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Aksi takdirde ihaleden çıkarılır. Böylece fırsatı elden gider. Başka işlemler de böyledir. Bu konudaki görüşünüz nedir? Ve bu husustaki doğru yol hangisidir?Bir kişi var, devlet ihalesine girmek için müracaat ediyor. Kendisinden banka güvence mektubu getirmesi isteniyor. Fakat o bu kadar bir nakdî meblağa sahip değildir. Ancak gayr-i menkullerinde mevcuttur. Bankalardan birine müracaat ediyor ve onlara vereceği senet mukabilinde banka teminat mektubu talep ediyor. Ve kendilerine kefil vermeyi teaahhüt ediyor. Ancak kendisinden faiz almamalarını şart koşuyor. Banka yetkilileri bunu kabul etmiyor, öncelikle faiz şartı koşuyorlar. Şunu da belirteyim ki o bu meblağı teslim almak istemiyor. Para bankada onlarda kalacaktır. Sadece çek şeklinde teminat mektubu istiyor. Biz filan müessese şu kadar meblağa kefiliz diyecekleri bir teminat mektubu istiyor. Tazminine kefil oldukları meblağı, ilgili kişi iflas eder veya her hangi bir nedenle projeyi yürütmekte başarısız olursa ödeyeceklerdir.Banka yetkilileri faiz oranını her üç ay için % o.5 yüzde yarım olarak belirlediler. Çünkü meblağ yanlarındadır ve onu almış değillerdir. Fakat onlara belirli olmayan muayyen bir meblağ ödedi. Bu bedel, yaklaşık olarak faiz oranından çekecekleri miktarın üç katı kadardı. Fakat onlar bunu reddetti. Onun bütün amacı faizden uzak kalmaktı. (Bölümün numarası 13; Page No. 300) Çünkü öyle ki belli bir süre için belli bir faiz olacak şekilde ödeyecekti. Onlar bunu reddedince projeyi bıraktı ve masiyet işlerim korkusu ile ihaleye girmedi. Böylece fırsatı kaçırdı. Bu sorunun çaresi nedir? Sayın hocam, İnsanın geçimini temin için istifade edeceği yol nedir? Yüce Allah bir kimsenin yerel ve kamu projelerinin inşaat işlerinde çalışmasını takdir buyurmuş. O, bunu yapmaya mecburdur. Bu iş, zaruretler haram olan şeyleri helal kılar kaidesine uyar mı yoksa uymaz mı? Bir de şunu arz edeyim ki faiz oranı geçen her üç ay için % o,5 yüzde yarımdır. Bundan yararlanan kişinin ne zaman ödeyeceği de belirlenmemiştir. Belki de bir ay veya iki ay ya da beş aya veya bir yıldır. Riba şartlarından bu şartın eksikliği, bu şekilde işlem yapmayı helal kılar mı? Malum oranda faiz belirlenmiş ama ödeme süresi meçhul bırakılmıştır. Teminat bankaca proje süresi için verilmektedir. Fakat bu ödemeden yararlanacak olan müteahhitin Yüce Allah imkan verir de gayri menkulünü satarsa borcunu ödeme ve kendi parasını proje sonuna kadar güvence olarak yatırma niyeti vardır. Görüşünüz nedir ve şeriatın bu konudaki hükmü nedir?

Cevap 4: Vacip olanı, içinde riba olan işlemi terk etmek veya içinde garar (var olup olmayacağı belli olmayan) muameleleri terk etmektir. Sigorta işlemleri, gibi...Bundan hali olan muamele yollarına girmek gerekir. Muamele yapmanın mubah olduğu mevcut mallarda alma ve satma gibi muameleler buna örnektir. Belli bir süreye vadeli satmak, selem satışı, fertler ve zikrettiğin şeylere ihtiyaç duymayan şirketlere inşaat işlerinde çalışmak gibi... Her kim Allah'tan korkar, muamelesinde doğruluktan ayrılmaz, bunda mubah yolları araştırırsa Allah ummadığı yerden onu rızıklandırır. (Bölümün numarası 13; Page No. 301) Yüce Allah şöyle buyurur: Kim Allah'tan korkarsa, Allah ona bir çıkış yolu nasip eder.(2)Ve ona beklemediği yerden rızık verir. Bir diğer ayet de şöyledir: Kim Allah'tan korkarsa, Allah ona işinde bir kolaylık verir. Banka teminatı almanın banka buna karşılık faiz talep etmezse her hangi bir sakıncası yoktur. Veya rehin vererek veya bir kefil sunarak bankaya güvence verdiği için teminata izin verirse de sakıncası yoktur. Başarı Allah'tandır! Allah, Peygamberimiz Hz. Muhammed'e (s.a.v.) âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.