İncelenmek üzere getirilen ithal malların numunelerinden kalanlar ne yapılır?
(9782) no'lu fetva:
(Bölümün numarası 13; Page No. 23) Soru 1: Laboratuvara peynir, meşrubat, kuru yemiş, et, koku, süt ve benzeri şeylerden çeşitli nümuneler gelmekte ve büyük koliler şeklinde olmaktadır. Bazı numuneler tahlil ihtiyacından ve istenenden fazla olmaktadır. Mesela, bir karton meşrubat 30 kutudan oluşmaktadır ve tahlil için 5 kutuya ihtiyaç vardır. Aynı şekilde 10 şişe suyundan tahlil için 5 şişeye ihtiyaç vardır. Bunun örneği çoktur. Bu gibi numunelerden kalanlar hakkında zât-ı âlinizin görüşü nedir? Tahlil yapanın onu alması veya onu bazı ihtiyaç sahiplerine vermesi caiz midir? Zira bu gibi numunelerin gümrüğe döndürülmesi mümkündür ancak tüccarın çoğu, fiyatı az olsun yahut çok olsun bu gibi numuneleri almak üzere gelmiyorlar.2: Aslında burada numuneler çoktur. Mesela, peynir, zeytin yahut turşu tenekesi gibi... Bunların birisi yaklaşık 16 kg gelmektedir. Numuneyi açtıktan sonra tahlil için ihtiyaç 200 gramı geçmemektedir. Tahlilden sonra kalan numunelerden istifade etme konusunda zât-ı âlinizin görüşü nedir? Zira toptan satış yapan tüccar için numuneyi açmak suretiyle onu satmasına kanunen izin verilmez. Buna ilave olarak bu gibi numunelerin laboratuvarda ve gümrükte işlemlerinin bitimine kadar beklemesi, onun bozulmasına ve atılmasına sebep olmaktadır. Son olarak: Buna ilave olarak, bazıları istese bile, tüccarlardan bir çoğu, bu gibi numunelerin kalanını almaya gelmiyorlar ve istemiyorlar.3: (Bölümün numarası 13; Page No. 24) Et, kek, dondurma ve benzeri bazı numuneler dondurulmuş olarak labaratuvara gelmektedir. Tahlilden sonra laborant, kullanıma uygun halde onu gümrüğe gönderir, ancak bu gibi numuneleri dondurulmuş halde muhafaza etmek için gümrüğün koruma odaları bulunmamaktadır. Dolayısıyla tüccarın onu teslim almak için bir kaç saat gecikmesi yahut hiç gelmemesi sebebiyle gümrükte onun bozulmasına sebep olmaktadır. Bu gibi numunelerden faydalanma ve onu gümrüğe göndermeme konusunda zât-ı âlinizin görüşü nedir?4: Kuru yemiş (fıstık, çam fıstığı ve diğerleri) gibi büyük kolilerden çıkan bazı numuneler var ve tahlile ihtiyaç olan, laboratuvara gelen sayıdan daha az oluyor. Tahlilden fazla olan bu gibi numunelerden faydalanma konusunda zât-ı âlinizin görüşü nedir? Zira tahlilden sonra kalan numuneler, yukarıda geçen ve zikrettiğim sebeplerden dolayı gümrükte ihmale uğrayabilir ve onun bozulmasına sebep olabilir.5: Yine belediye kanalıyla laboratuvara gelen numuneler vardır ki, bunlar ülkedeki bakkallar ve fabrikalardan alınan numunelerdir. Numuneleri getiren belediye görevlileri, bu gibi numunelerin kalanlarını almaya gelmezler ve istemezler. Bu da, laboratuvarda kaldığı zaman numunenin bozulmasına sebep oluyor.Onu almak yahut ihtiyaç sahiplerine onu vermek suretiyle bu gibi numunelerden faydalanma konusunda zât-ı âlinizin görüşü nedir? Yukarıda geçenlerle ilgili bize bilgi veriniz, Allah sizden razı olsun ve Allah sizi her türlü hayırla mükafatlandırsın.Not:1: Tahlil için istenen sayının belirlenmesi mümkün değildir. Zira bazı tahlillerde çok sayıya ve bazılarında ise az bir sayıya ihtiyaç olabilir.2: Numunelerin sahibi olan tüccarlar, tahlil için numuneleri alınan bakkallar ve fabrika sahipleri numuneleri tahlil edene göre (Bölümün numarası 13; Page No. 25) bilinmemektedirler.
Cevap: Birinci olarak: Sorumlu makamların, kalite ve uygunluk laboratuvarında tahlil edilmek için numune talebi esnasında, genel olarak tahlil için yeterli miktarda talepte bulunmaları, yeterinden fazla talepte bulunmamaları ve luzumundan daha fazla teslim almamaları gerekir.İkinci olarak: Belirlenen bazı sayıların yetmesi halinde, kalan kısım sahibine iade edilir. Bu da numunenin üzerine adresini almak, tahlilden artan kısmın teslimi için bir zaman, bir mekan ve müracaat edilebilmesi için bundan sorumlu kimse belirlemek suretiyle olabilir.Üçüncü olarak: Numune sahibinin yahut vekilinin gelmemesi durumunda ve numunenin kalanının bozulması korkusu olduğu zaman, o satılır ve devlet hazinesine girdi kaydedilir.
Başarı Allah'tandır. Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.