Mekanı boşaltma parası (hava parası)

( 20013 ) no'lu fetva: Soru : Arazilerimiz var ve ticaret erbabıyız. Ticaret için kullanılan bir çok mahal için ergenlik çağına gelenlerin vekilleri ile küçük olanların velileriyle diğerlerinin aralarında anlaştığı bir meblağ üzerinden mekanı boşaltma şeklinde, kira akdinde kullanıcının değişmesi işlemi teamul edilmektedir. Bazen de bizler kendisiyle anlaşılan bir meblağ üzerinden başkalarının mekanlarını kiralayanlardan çıkmalarını talep etmekteyiz. Yeri kiralama hususunda oraya geçiyoruz. Bu şekilde alınan meblağ hava parası değildir. Dükkanı boşaltan kişi, döşeme, ışıklandırma, klima, telefonlar vb. nakledilen edilemeyen süsleme ve eşyaları bırakmaktadır. Adamın çıkışı için verilen meblağ, bu eşyaların ve mekanın değerine verilmektedir. Ve bu eşyaları nakletmekten dolayı meydana gelecek masraflara karşıdır. Bu muamelat on yıldır ülkemizde tüccarlar arasında cari olan bir örftür. Varislerden biri bunun şer'i olmadığını duydu. Bizler de bu konuyla ilgili şer'i hükmü bilene kadar bu muamelatı durdurduk. Haram olan bir şeyi yapmak istemiyoruz. Ancak bizler bu tasarruf caiz ise, özellikle küçük olanlara genelde de diğer varislerin maslahatına olan bir şeyi terk etmekte istemiyoruz. Bu meselede bizi aydınlatmanızı istirham ediyoruz. Allah (c.c.) bizlere, size ve müslümanlara hayırlar nasip etsin. Ömrünüze bereket versin. Sizleri kötülüklerden ve şerden muhafaza etsin. Amin. (Bölümün numarası 15; Page No. 92)

(Bölümün numarası 15; Page No. 93) Cevap : Bir şahıs belli bir müddet için ev, daire veya dükkan kiralarsa, zamanı bitmeden bu mekanı aldatmamak kaydıyla daha az veya daha pahalıya aynı şekilde başkasına kiraya verebilir. Kira müddeti biterse, sahibinin rızası olmadan evi, daireyi veya dükkanı başkasına kiralayamaz. Eğer böyle bir şey yaparsa aldığı meblağ haram olur. Az olsun çok olsun fark etmez. Çünkü evin istifadesi (kullanımı) kira müddeti bittikten sonra sahibine aittir. Başkasının sahibinden izinsiz yaptığı tasarruf o kişinin hakkına teaddi (tecavüz) anlamına gelir. Bu tasarruf haramdır. Buradan elde edilen kazanç ta insanların parasını batıl yolla almak gibidir. Ancak kiracının mekanda eşya, süsleme, klima ve ışıklandırma gibi malları varsa yeni kiracı veya mekan sahibinin bu mallar için kiracıyla anlaşmasına bir engel yoktur. Bu kiracının değiştirilmesi için alınan paradan (hava parası) sayılmaz. Eski kiracının sahip olduğu malların ederidir. Eğer mekan sahibi veya yeni kiracı bu eşyaları almak istemezse eski kiracı müddeti bitince bunları oradan nakletmelidir. Başarı Allah'tandır. Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.