Ezan ve Kamet

Ezan ve Kametin tanımı

Ezan ve Kametin hükmü

1- Cemaatle ilgili hükmü

Hazırda ve yolculukta farzı kifayedir (sadece beş vakit farz namazlar içindir); zira islamın açık şiarlarındandır. Onu terk etmek caiz değildir.

Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Namaz vakti geldiğinde biriniz sizin için ezan okusun. Daha sonra en yaşlınız imam olsun.” [Buhari ve Müslim rivayet ettiler]

2- Tek başına olan için hükmü:

Sünettir. Ukbe bin Amir (radiyellahu anh)’ın rivayetine göre dedi ki: Rasülullah (sallallahu aleyhi ve sellem)’in şöyle buyurduğunu işittim: “Rabbin, koyun güden bir çobanın, bir dağın zirvesine çıkıp namaz için ezan okuyup sonra da namaz kılmasından hoşlanır ve Allah Teala şöyle der: “Benim şu kuluma bakın! Ezan okuyor, namaz kılıyor, yani benden korkuyor. Yemin olsun, kulumu affettim ve onu cennetime dahil ettim.” [Nesai rivayet etti]

Ezanın hikmeti

1. Namaz vaktinin ve yerinin ilan edilmesi.

2. Cemaatle namaz kılmaya önem verilmesi.

3. Nimetlerin en değerlisi olan namazı eda etmek için gafilleri uyarmak ve unutanları hatırlatmaktır.

Ezan ne zaman meşru kılındı ve nedeni?

Ezan; hicretin birinci yılında meşru kılındı. Nedeni ise; müslümanları namaz vakitlerinden bir araya toplayacak bir işarete ihtiyaç duyulduğunda birbirleriyle istişare ettiler.

Ancak gece olunca Abdullah bin Zeyd rüyasında birinin çan taşıdığını gördü. Ona dedi ki: “Bu Çan’ı satar mısın?” bunun üzerine adam: “Onunla ne yapacaksın?” Abdullah dedi ki: “Onunla namaza davet edeceğiz.” Adam: “Sana bundan daha hayırlı bir şeye işaret edeyim mi?” Abdullah: “Evet” dedi. Bunun üzerine bilinen ezanı kendisine öğretti. Daha sonra kameti öğretti. [Darimi rivayet etti]

Abdullah dedi ki: Sabahlayınca Resülullah’(sallallahu aleyhi ve sellem)ın yanına geldim ve gördüklerimi anlattım.

Bunun üzerine Resülullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “İnşallah bu gerçek bir rüyadır. Kalk Bilal’e aynısını öğret. Şüphesiz ki onun sesi senin sesinden daha tatlıdır.” [Ebu Davud rivayet etti]

Ezanın Fazileti

1. Kıyamet gününde Müezzin’e sesi işiten herkes şahitlik eder.

Nitekim peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır: “Müezzinin sesinin ulaştığı son hudud içerisinde, onun sesini duyan hiç bir cin, hiç bir insane ve hiçbir şey yoktur ki, kıyamet gününde o muezzin şahitlik etmesin.” [Buhari rivayet etti]

2. İnsanlar müezzinlikte fazileti ve üstünlüğü bilselerdi onu okumak için yarışırlardı.

Nitekim Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “İnsanlar ezan okumanın ve ilk safta durmanın sevabını bilselerdi, ön safta durabilmek için kura çekmekten başka yol bulamazlardı.” [Buhari rivayet etti]

Ezanın Sıhhatinin Şartları

1. Müslüman, erkek ve akıllı olması.

2. Ezanın tertibe riayet ederek okumak.

3. Ezan kelimelerini peş peşe söylemesi ve aralarına büyük fasıla bırakmamalı.

4. Namaz vaktinin girmesinde okunması.

Ezanın sünnetleri

1. Kıbleye yönelmek.

2. Müezzinin iki hadesten temiz olması.

3. “Hayya alessalat” darken sağa, “hayya alelfelah” darken de sola başıyla dönmek.

4. Ezan okurken Müezzinin iki işaret parmaklarını iki kulağına koyması.

5. Ezanı okuyacak kimsenin sesi gür ve güzel olması.

6. Tertil yapmak. Yani her kelimeyi teker teker ve yavaş bir şekilde okumak.

Parmaklarını kulaklarına koymaktadır.

Ezan ve Kametin Yapılış Şekli

1- Ezanın sıgaları/kelimeleri: “Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Eşhedü En la ilahe illallah, Eşhedü En la ilahe illallah, Eşhedü Enne Muhammden Resülullah, Eşhedü Enne Muhammeden Resülullah, Hayya alessalati, Hayya alessalati, Hayya alelfelah, Hayya alelfelah, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Lailahe İllallah.” [Müslim rivayet etti]

2- Kametin sıgası/kelimeleri: “Allahu Ekber, Allahu Ekber, Eşhedü En la ilahe illallah, Eşhedü enne Muhammeden Resülullah, Hayya alessalati, Hayya alelfelah, Kad kametissalatü, Kad kametissalatü, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Lailahe İllallah.”

Ezanı işiten kimsenin yapması olan müstehaplar

1. Müezzinin dediğini tekrarlamak, ancak “Hayya alessalat, Hayya alelfelah” dediğinde “La havle vela kuvvete illa billahilhi” [Buhari rivayet etti] denilir.

2. Ezan okunduktan sonra şöyle der: “Allah’tan başka ilah olmadığına O birdir, O’nun ortağı yoktur. Muhammed O’nun kulu ve elçisidir. Allah’a Rabbim olarak razı oldum, Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) de Resül olduğuna ve din olarak İslam’ı kabul ettim.” [Müslim rivayet etti]

3. Ezandan sonra Peygamber Efendimize salat ve selam getirmek ve daha sonra şu duayı okumak: “Ey şu eksiksiz davetin ve kılınacak namazın Rabbi Allahım! Muhammed’e vesileyi ve fazileti ver! O’nu kendisine vaddettiğin Makam-ı Mahmuda ulaştır.” [Buhari rivayet etti]

4. Ezan ve Kamet arasında kendi nefsi için dua etmesi, nitekim bu vakitte dua geri çevrilmez.

Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmaktadır: “Ezan ile Kamet arasında yapılan dua geri çevrilmez.” [Ahmed rivayet etti]

Ezan ve Kametin Hükümlerinden

1. İki Namazın ceminde bir ezanla iktifa edilir. Örneğin; Öğle ve İkindi vakitlerini bir arada kılmak gibi. Ancak her namaz için kamet getirilir.

2. Namaz için kamet getirilir ve namaza hemen başlanmazsa tekrar kamet getirmeye gerek yoktur.

3. Müezzin telaffuzlarını doğru okuması ve yanlış etmemesidir. Şöyle ki:

A. “Âllahu Ekber?” soru şeklinde olması.

B. “Allahu Ekbâr” demesi; yani “b” harfinden sonra “Elif” koyarak uzatması.

C. “Allah ve Ekber” demesi; yani “vav” harfini ziyade okuması.

4. Kamet getirildiğinde nafile namaza başlamak caiz değildir. Fakat eğer kendisi nafile namaz kılarken kamet getirilirse, az kalmışsa tamamlar. Ancak bitirilmesine daha çok varsa -selam vermeden- namazını keser ve İmama tabi olur.

5. Mümeyyiz çocuğun ezan okuması sahihtir.

6. Uykuya dalmak veya unutkanlıkla geçirdiği kaza namazı için ezan okumak meşru kılınmıştır.

Nitekim Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) ve ashabı sabah namazına kalkamayıp güneş çıkıncaya kadar uyuduklarında; “Bilal’e ezan okuması için emretti. Daha sonra abdest aladılar ve sabah namazının iki rekatını kıldılar. Daha sonra Bilal’e kamet getirmesini emretti ve onlarla birlikte sabah namazını kıldı.” [Ebu Davud rivayet etti]

7. Ezan okunduktan sonra bir özür olmadan mescitten çıkmaması.

Nitekim Ebu Hüreyre (radiyallahu anhu)naklettiği rivayetinde şöyle buyurdu: “ Resülullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bize mescitte olduğunuzda ve ezan okunursa, sizden biriniz namaz kılmadıkça dışarı çıkmasın, diye emretti.” [Ahmed rivayet etti]

8. Müezzinin Terci’ yapması; yani ilk iki şahadette sesini alçak söylemesi ve ikinci iki şahadette sesinin yükseltmesi demektir. Bu durum sünnetle sabittir.[Ebu Davud rivayet etti]

- Sabah Ezanı…

Sabah namazı için meşru olan iki ezanın okunmasıdır: Birincisi vakit girdiğinden önce, ikincisi ise; namaza başlama vaktinin geldiğini ilan etmek içindir.

Birinci ezanda, muezzin; “Essalatü Hayrun minennevm” lafzını iki defa söylemesi meşru kılınmıştır.

Nitekim Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurur: “Sabah için birinci ezanı okuduğunda şöyle de: “Essalatü Hayrun Minennevm, Essalatü hayrün minennevm” [Ebu Davud rivayet etti]