Def-i Hacetin Hükümleri

Def-i Hacet Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1- Setr-i avret yapmak, avret yerlerini insanlardan gizlemek. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Helâya girdiği zaman insanoğlunun avretleri ile cinlerin gözleri arasındaki perde, kişinin “bismillah” demesidir.” [Tirmizî rivayet etmiştir]

2- Necasetin elbisesine veya bedenine bulaşmamasına özen göstermek. Şayet kendisine bir necaset bulaşmışsa, orayı yıkaması gerekir.

Bir rivayete göre Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) iki kabre uğramış ve şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ki bu ikisi azap çekiyorlar. Çektikleri azap da büyük bir şey değildir. Bu ise idrar sıçrantısına karşı korunmazdı.”[Ebu Davud rivayet etmiştir]

3- İstincâ (suyla taharetlenmek) ve İsticmâr (taşla taharetlenmek). Enes bin Malik (radiyellahu anh) anlatıyor: “Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) helaya girerdi. Ben ve benim gibi bir çocuk su kabı ve küçük bir mızrak taşırdık. Bu su ile temizlenirdi.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

Def-i Hacet esnasında haram olan şeyler

1- Def-i hacet esnasında sahrada yüzün ya da sırtın kıbleye dönük olması. Binalarda ise efdal olan bunun terkedilmesidir.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Helaya vardığınızda, küçük veya büyük abdest bozarken kıbleyi karşınıza almayın ve arkanızı da çevirmeyin, doğu veya batı tarafına yöneliniz.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

2- İnsanların yürüdükleri, gölgelendikleri ve toplandıkları yerlerde def-i hacet yapmak. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Lânet edilen iki şeyden sakının!” buyurdular. Ashab, “Lanet edilen iki şey nedir?” diye sordular. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) de, “İnsanların yolu ve gölgelendikleri yeri helâ olarak kullanmaktır” [ Müslim rivayet etmiştir] buyurdular.

3- Yüzme havuzları gibi akmayan durgun suyun içine bevl etmek.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Sizden hiçbiriniz akmayan durgun suya idrar yapıp sonra orada gusletmesin” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

4- Mushafla /Kur’ân’la helaya girmek haramdır.

İnsanların yollarını terk etmek

Çölde def-i hacet

Def-i Hacet esnasında müstehab olan şeyler

1- Çölde def-i hacet esnasında insanlardan uzaklaşmak.

2- Helâya girerken “Allah’ım pislikten ve pis şeylerden sana sığınırım”[Buhari ve Muslim rivayet etmişler] denmesi.

3- Helaya sol ayakla girip sağ ayakla çıkmak.

4- Heladan çıkarken “(Allahım) beni bağışla” [Ebu Davud rivayet etmiştir] denmesi

Sağ ayakla çıkmak

Sol ayakla girmek

Def-i Hacet sırasında mekruh olan şeyler

1- Def-i Hacet sırasında - bir zaruret olmaksızın- konuşmak veya başkalarına seslenmek.

İbn Ömer (radiyellahu anh) rivayet ettiğine göre “Bir adam, bevl etmekte olan Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)’e selam vermiş, fakat Peygamber ona cevap vermemiştir.” [Müslim rivayet etmiştir]

2- Çalınma korkusu vb. durumlar dışında içinde Allah-u Tealanın anıldığı bir şeyle halaya girmek .

3- Sağ elle ferce dokunmak, istinca veya isticmar yapmak. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “İçinizden hiç bir kimse bevlini yaparken sağ eli ile erkeklik uzvunu tutmasın ve tuvalette sağ elini kullanarak silinmesin.”[Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

4- Yarıklara ve yuvalara bevl etmek. Böyle yaparak bunların içinde yaşayan hayvanlara zarar verilmiş olur.

Def-i hacet sırasında konuşmak

İçinde Allah-u Tealanın anıldığı bir şeyle helaya girmek

Yuvalara bevl etmek

Mushafla helaya girmek

Ayakta bevl etmek

Kişi idrar sıçrantısından emin oluyorsa , ayakta bevl etmesinde bir sakınca yoktur.

Huzeyfe (radiyellahu anh) anlatıyor: “Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) bir kavmin çöplüğüne geldi ve ayakta bevl etti / küçük abdestini yaptı.” [Buhari rivayet etmiştir]

İbnü’l-Münzir şöyle dedi: “Ayakta bevl etmek mubah olmakla birlikte oturarak bevl etmeyi tercih ederim.”

İstincâ ve isticmâr

İstincâ ve isticmârın hükmü

İstincânın gerekliliğiyle ilgili olarak Enes bin Malik (radiyellahu anh) şu hadisi nakletmektedir: “Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) helaya girerdi. Ben ve benim gibi bir çocuk su kabı ve küçük bir mızrak taşırdık. Bu su ile temizlenirdi.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

Kişi iki şartla sadece isticmarla yetinebilir.

1- İdrar ve gaitanın normal çıktığı yerin dışına taşmaması. Aksi halde mutlaka su kullanılmalıdır.

2- İsticmar yaparken önden ve arkadan çıkan necasetin kalıntılarının temizlenmesi için taş vb. nesnelerle üç defadan az silmemek gerekir.

İstincâ ve isticmârın hikmeti

1- Temizlenmek ve necaseti gidermek.

2- Temizlik ve hastalığa sebebiyet veren durumlardan uzaklaşmak.

İsticmar yapılacak nesnelerde bulunması gereken şartlar

1- Temiz olmalıdır. Necis bir nesneyle isticmar yapılması caiz değildir.

2- Mubah olmalıdır. Haram kılınan bir nesneyle isticmar yapılması caiz değildir.

3- Necaset yerini temizleyecek nitelikte olmalıdır.

4- Kemik ve dışkı/ters olmamalıdır. Selman el-Fârisî (radiyellahu anh) anlatıyor: “Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) büyük ve küçük abdest bozarken kıbleye karşı dönmekten, sağ el ile taharetlenmekten, üçten az taşla, tezek veya kemikle istinca yapmaktan bizi nehyetti.” [Müslim rivayet etmiştir]

5- Yiyecek ya da içinde önemli bilgiler ihtiva eden kitap yaprağı gibi şer’an saygın sayılan bir şeyle yapılmamalıdır.

İsticmar yapılması caiz olan nesneler şunlardır: Temiz taşlar, peçeteler, temiz kağıtlar ve kumaşlar.

Peçeteyle isticmar yapmak

Taşlarla isticmar yapmak

Kumaşla isticmar yapmak

Kemikle isticmar yapmak

Yemekle isticmar yapmak

Şer›an saygın sayılan kitap yapraklarıyla isticmar yapmak