(6822) Numaralı fetva:
Soru: Bazı kabilelerde el-Cahiyye ve ez-Zure denilen bir adet var. O da şöyledir: Bir adam bir kadınla evlenmek istediğinde ona, öncelikle kadının kabilesi arasında saygın bir yeri olan birinin yanına gider. Bazen de o kabilenin reisinin yanına gider ve istediği kız konusunda kendisine aracı olmasını ister. Sonra bu adam ile kabile reisi kızın evine giderler. Kızın babası onlara ziyafet verir. Fakat gelen isteklerini vermedikleri sürece yemeği yemeyeceklerini söylerler. Baba mecburen kızını vermek zorunda kalır. Bu gibi evliliklerde haliyle kızın rızası olmuyor. Bazen erkek de dinen ve ahlaken razı olmuyor. Hatta bu gibi durumlarda evli adamdan karısını boşanması isteniyor ve adam da boşuyor. Fakat bunlar bu kızın kabilesinin rızası ile oluyor. Bu adet dinen caiz midir? Bu durumda aracı olan kişi günahkar olur mu? Bu konuyu delilleri ile açıklamanızı istiyorum. Ayrıca gelen taliplilerin istediği reddedildiğinde adam ile aracı arasında düşmanlık meydana geliyor ve ikram edilen yemeği öylece bırakıyorlar. Yine bu adetten kaynaklanan bir çok sıkıntı meydana geliyor. Bazen bu gibi durumlarda kardeş kardeşin nişanlısı ile evlenmek zorunda kalıyor. Bu durumda kız, eğer gelenin aracısı olan kişi saygın biri ise, önceki nişanlı reddedilip gelenle nişanlandırılıyor. Bu meseleyi detaylı bir şekilde açıklığa kavuşturmanızı rica ediyorum. Belki bu sayede bu adeti uygulayanlar bundan kaçınırlar. (Bölümün numarası 25; Page No. 391)
Cevap: Müslümanın, kardeşinin ihtiyacını gidermesi ve istediği şeyi yerine gidermesi konusunda aracı olması, zarar ve haksızlık olmadığı sürece meşrudur. Buhari ve Müslim'in Ebu Musa'dan (r.a) naklettikleri bir rivayete göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) kendisine ihtiyacı olan birisi geldiğinde yanındakilere şöyle dedi:
(Bölümün numarası 25; Page No. 392)
Yardım ediniz, sevap kazanırsınız. Allah (c.c.) istediği şeyi Peygamberi’ne söyletir, buyururdu.
Bununla birlikte soruda da zikredildiği üzere karı kocayı ayırmak, kadının dengi olmayan biri ile evlendirilmesi ve nişanlanmış birinin taliplisi olmak gibi sıkıntılar yaşanıyorsa bu caiz değildir. Bu gibi durumlarda aracı olan kişi de günahkar olur. Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.