Baba çocuklarına mal verdiğinde ayırması halinde, birinin babasının malından izinsiz alması caiz değildir

(17824) no'lu fetva: (Bölümün numarası 16; Page No. 229)  (Bölümün numarası 16; Page No. 230) Soru: Ben kırk bir yaşındayım ve on sekiz yıldır da evliyim. Bir erkek ve üç kız olmak üzere dört çocuğum vardır. Babamın durumu o zamanlar iyi olmadığından evlenince bana sadece bir oda ayırabildi. Dolayısı ile ben evlendikten sonra ailemle beraber aynı evde yaşadım. Daha sonra babam beni evden çıkardı. Benim ise sadece devletten aldığım maaşım vardı. Eşim ise ev hanımı idi. Daha sonra babamın evinden çıktım ve ev eşyalarını yavaş yavaş almaya başladım. Bu sıralar eşim ve ben maddiyattan dolayı bir çok sıkıntı çektik. Daha sonra çocuklarımız oldu ve eşyalarımız tamamlamaya başladık. Daha sonra babam bana aynı evde bir daire verdi. Fakat bu dairenin ne kapısı ne elektriği ne de suyu vardı. Daha sonra evin eksiklerini yavaş yavaş tamamladım. Bu sayede bu evde on yıl kaldım. Bununla birlikte babam beni hiç sormadı. Bu on yıl içerisinde babamın işleri iyi gitti ve babam tanınan bir tüccar haline geldi. Bununla birlikte babam bu sırada erkek kardeşlerimin evlilikleri için lüks eşyalar aldı ve her bir erkek kardeşime bir daire satın aldı. Yine kız kardeşlerimin çeyizinde de lüks eşyalar aldı. Daha sonra babam bana kendi dükkanında kardeşlerimin yanında aylık seksen cüneyhe çalışmayı teklif etti. Ayrıca senelik beş çuval pirinç ve arpa ve bir çuval buğday verecekti. Bana kardeşlerime de aynısı yaptığını söyledi. Ben de kabul ettim ve dükkanda çalışmaya başladım. Fakat babam bana kardeşlerime karşı ayrımcılık yapıyordu. Ben de bundan rahatsız oldum hatta kardeşlerimden nefret etmeye başladım. Ayrıca kardeşlerim burada babamın dediği gibi maaş almıyordu. Bununla birlikte dükkandan her istediklerini babamdan izinsiz veya izinli alıyorlardı. Çocuklarım bana ' baba, bunlar senin kardeşlerin değil mi' diye soruyorlar. Daha sonra anneme ve kız kardeşlerime kardeşlerimin babamdan izinsiz dükkandan mal aldıklarını söyledim. Sonra dünyam başıma yıkıldı ve beni düşman belirlediler. Bir süre sonra çocuklarım büyüdü ve masraflarım da arttı. Bundan dolayı babamdan maaşımı artırmasını istedim. Babam maaşıma zammı kabul etmedi ama ihtiyacım olan şeyleri, ondan izinli veya izinsiz, dükkandan alabileceğimi söyledi.Burada babam benimle hiç ilgilenmiyordu bana karşı duyarsızdı. Hastalandığımda sadece iki defa sordu beni, fakat kardeşlerim hastalandığında onlar için her şeyi yapıyordu. Bununla birlikte ben onların en büyük kardeşleriyim ve onlar arasında sefaleti ben yaşadım. Bundan dolayı benimle daha çok ilgilenmesi gerekirdi. Şu anda dükkandan aldığım maaş ve aldığım erzak ile geçinemiyorum. Çünkü babam bunun dışında hiçbir yardımı olmuyor. Bu sebeple size şu soruları sormak istiyorum: Soru 1: Babamdan izinsiz dükkandan mal alıp ve bu malı evimin ihtiyacını karşılamak için satsam helal olur mu? Soru 2: Babamın bana düğün hazırlığında vermesi gerekip de vermediği nafakamı; evimi yaparken de olması gereken yardımı yapmadığından bu hakkım şimdi isteyebilir miyim? Bununla birlikte babamdan bunları istersem kendisi kabul etmez ve bana kızar. Soru 3: Evimde boya badana ve tesisatla ilgili tamirat gerekiyordu. Bunun için babamdan maddi yardım istedim. Babam reddetti. Bu durumda babamdan izinsiz dükkandan ihtiyacım olan şeyi alsam caiz midir? Bununla birlikte yapacağım tamirat, evin tamamı için gereklidir. Çünkü bütün ev birdir. Fakat bu ev içerisinde herkes ayrı ayrı yaşıyor. (Bölümün numarası 16; Page No. 231)

Cevap : Eğer baban kardeşlerine izin verdiği gibi, dükkandan ihtiyacın olan şeyi alman konusunda sana da izin vermiş ise senin oradan bir ihtiyacın olan şeyi-izinsiz olsa- almanda bir mahzur yoktur. Baban, evliklerinde kardeşlerine yardımcı olmuş ise sana da yardımcı olması gerekiyor. En-Nu'man b. Beşir'den nakledilen bir hadiste şöyle denilmiştir: (Bölümün numarası 16; Page No. 232) Babası onu Peygamber'e (s.a.v.) getirerek: "Ben şu oğluma bir kölemi bağışladım" dedi. Resûlüllah (s.a.v.): Her çocuğuna bunun aynısını bağışladın mı? buyurdu. O: "hayır" deyince Resûlüllah (s.a.v.): "Öyle ise onu geri al" buyurdu. bir rivayette Resulullah (s.a.v.) buyurdu Bunu bütün çocuklarına yaptın mı? O: "hayır" deyince Hz. Peygamber: "Allah’tan korkun, Çocuklarınız arasında âdil olun” buyurdu. Bunun üzerine babam döndü ve o bağışı geri aldı. Bir rivayette Resulullah (s.a.v.) buyurdu Ya Beşir, senin bundan başka oğlun var mı Beşir: “Evet" dedi. Buyurdu ki: Her birine buna verdiğinin aynısını verdin mi? "Hayır" dedi. Hz. Peygamber sonra şöyle buyurdu: Öyleyse beni şahit tutma, çünkü ben bir zulme şahitlik yapmam. bir rivayette Biz zulme beni şahit kılma. bir rivayette Buna benden başka şahitlik yapan oldu mu? Sonra şöyle buyurdu: Onların (çocukların) hepsinin sana aynı seviyede iyilikte bulunmaları seni sevindirir mi?" Dedi ki:"Evet" Bunun üzerine: "O takdirde öyle yapma." buyurdu. Hadis muttefekun aleyhidir. Bu konuda baban sana haksızlık yapıyor ise hakkını ondan güzel sözle ve edeple iste ve ona çocuklarının arasında adaletli olmasının vacip olduğunu söyle. Bu durumda baban adil olursa Allah'a şükret. Eğer adil olmaz ise anlattığın gibi evinin tamiratı için dükkandan izinsiz mal alman caiz değildir. Bu konuda sabırlı ol. Umarız Allah ona doğru yolu gösterir. Başarı Allah'tandır! Allah, peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, âilesine ve sahabesine salât ve selam etsin.