Abdest

4524

Abdestin tanımı

Abdestin şer’î manası

Temizlik/taharet niyetiyle belli uzuvları suyla yıkamak.

Abdestin sözlük anlamı

Güzellik ve temizliktir.

Abdestin hükmü

Abdest ya vacip ya da müstehabtır.

A- Abdest şu üç şeyde vaciptir.

1- Namaz kılmak

Yüce Allah’ın şöyle buyurmaktadır: «Ey iman edenler, namaza kalktığınız zaman yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın, başlarınızı mesh edin ve her iki topuğa kadar ayaklarınızı da (yıkayın).» (Maide: 6)

2- Kabeyi tavaf etmek

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) hayızlı bir kadına hitaben: “Temizleninceye kadar tavaf yapma” [Buhari rivayet etmiştir] buyurmuştur.

3- Mushafa dokunmak

Yüce Allah’ın şöyle buyurmaktadır: «Ona ancak temizlenenler dokunabilir.»(Vakıa:79)

Namaz için abdest almak

Tavaf için abdest almak

Mushafa dokunmak için abdest almak

B- Bu durumların dışında abdest almak müstehabtır.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Ancak [kâmil] mümin, devamlı abdestli durabilir.” [Ahmed rivayet etmiştir]

Abdestin müstehab olduğu durumlar şunlardır: Her namaz için abdest tazelemek, dua ve Allah’ı zikrederken, Kur’ân okurken, uyumadan önce, gusülden önce, cenazeyi taşırken, namaz kılmak istemese bile her def-î hacetten sonra abdest almak müstehabtır.

Allah’ı zikretmek için abdest almak

Uyumadan önce abdest almak

Kur’ân okumak için abdest almak

Cenazeyi taşıdıktan sonra abdest almak

Abdestin faziletleri

1- Allah’ın sevgisine nail olmak

Yüce Allah’ın şöyle buyurmaktadır: «Allah, şüphesiz daima tevbe edenleri sever, temizlenenleri de sever.» (Bakara: 222)

2- Muhammed (sallallahu aleyhi vesellem) ümmetinin alameti olması, onlar kıyamet günü onlar yüzleri nurlanmış olarak geleceklerdir.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz ki benim ümmetim, kıyamet gününde, abdest izlerinden dolayı yüzleri nurlu, elleri ve ayakları parlak olarak çağırılacaktır. Yüzünün nûrunu artırmaya gücü yeten kimse bunu yapsın.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

3- Günah ve hataların keffareti olması.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Kim abdest alır ve abdestini güzel yaparsa hataları vücudundan tırnak diplerine varıncaya kadar çıkar.” [Müslim rivayet etmiştir]

4- İnsanın derecesini yükseltmesi

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Sizlere hataları silen, dereceyi yükselten şeyi haber vereyim mi?’’ Evet, ey Allah’ın Resulü! dediler. “Meşakkatli de olsa abdesti tam ve adabına riayet ederek almak, uzak yerden camiye gitmek ve bir namazdan sonra diğer namazı beklemektir. Bunlar kişinin Allah’a bağlılığını gösterir, buyurdular.” [Müslim rivayet etmiştir]

Abdestin alınış şekli

1- Kalben niyet etmek

2- Besmele: “Bismillah” demek.

3- Elleri yıkamak (üç kez)

4- Misvak kullanmak: Mazmaza (ağza su alma) sırasında.

5- Mazmaza, İstinşâk ve İstinsâr yapmak (üç kez).

- Mazmaza: Suyu ağızda çalkalayarak hareket ettirme.

- İstinşâk: Suyu teneffüs yoluyla burna çekmek.

- Mazmaza ve İstinşâkı beraber olması.

- İstinsâr: Burna çekilen suyu şiddetle dışarı atmaktır.

6- Yüzü yıkamak (üç kez). Yüzü yıkarken sakalı da ıslatmak

Yüzün sınırı: Uzunlamasına saçın bittiği yerden çene altına; enine ise kulaktan kulağa kadarki kısımdır.

7- Sağ kolu parmak uçlarından dirseklere kadar (üç kez) yıkamak. Ardından sol kolu da aynı şekilde yıkamak.

8- Saçın meshetmek. Eli suyla ıslatmak suretiyle başın ön kısımdan arkaya doğru; arkadan da öne doğru (bir kez) meshedilmesi şeklinde olur.

9- Her iki kulağın iç kısmını şehadet parmağıyla, dış kısmı ise baş parmağıyla (bir kez) meshetmek.

10- Sağ ayağı topuklara kadar (üç kez) yıkamak, sonra sol ayağı da aynı şekilde yıkamak.

11- Abdest aldıktan sonra şu duayı okumak: “Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur.O tektir, ortağı yoktur. Yine şahadet ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir.” [Müslim rivayet etmiştir]

“Allahım! Beni tevbe edenlerden kıl. Temizlenenlerden de kıl.” [Tirmizi rivayet etmiştir]

“Allah’ım! Sen eksik sıfatlardan pak ve uzaksın. Seni daima böyle tenzih eder ve överim. Şehadet ederim ki Senden başka ilah yoktur. Senden bağışlanma diler ve Sana tevbe ederim.” [Nesai rivayet etmiştir]

Elleri yıkamak (üç kez).

Mazmaza yapmak (üç kez).

İstinşak yapmak (üç kez). Suyun burna girmesi.

İstinsar yapmak (üç kez). Suyun burundan çıkışı

Yüzü yıkamak (üç kez).

Sakalı ovalamak.

Kolları parmak uçlarından dirseklere kadar yıkamak (üç kez). Dirseğin sınırı

Başin meshedilmesi

Kulak ortasını meshetmek.

Ayakları topuklara kadar yıkanması üç kez. Ayak parmaklarının arasını yıkamak.

Abdestin şartları

1. Suyun temiz olması

2. Suyun mubah olması. - Örneğin - çalınmış olmaması.

3. Suyun deriye ulaşmasını engelleyen boya vb. şeyleri ortadan kaldırmak.

4. Abdest alırken yıkanan uzuvlarda kuru yer bırakmamak.

Boyanın giderilmesi

Abdestin farzları

1- Niyet: Niyetin yeri, kalptir. Abdeste niyet etmeksizin sadece serinlemek ve temizlenmek amacıyla abdest uzuvlarını yıkayan kişi abdest almış sayılmaz.

2- Mazmaza ve istinşakla birlikte yüzü yıkamak.

3- İki kolu dirseklere kadar yıkamak,

4- Kulaklar dahil başın tamamını meshetmek.

5- İki ayağı topuklarla beraber yıkamak,

6- Uzuvları sırayla yıkamak.

Abdestin sünnetleri

1- Abdeste başlarken elleri üç kez yıkamak.

2- Misvak kullanmak

3- Bir kez meshedilmesi gereken baş ve kulaklar hariç uzuvları üçer kez yıkamak.

4- Abdest Almaya Sağ Taraftan Başlamak

5- El ve ayakları, dirsek ve topukları da içine alacak yıkamak.

6- Suyu sakal diplerine kadar ulaştırmak.

7- El ve ayak parmaklarının arasını ovarak yıkamak.

8- Abdest uzuvlarını iyice ovarak yıkamak. Üzerine su dökmek veya serpmek yeterli değildir.

9- Suyu idareli kullanmak. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Şüphesiz bu ümmet içinde abdestte aşırılık yapacak bir topluluk gelecektir”[Ebu davud rivayet etmiştir]

Bunlar abdest alırken su israfı yapanlardır.

10- Abdestten sonra dua etmek. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Kim abdestini güzelce alır –veya tazelerse- ve sonunda; ‘Allah’ım; senden başka ibadete layık olmadığına, senin eşin ve ortağın olmadığına Muhammed senin kulun ve resulün olduğuna şahitlik ederim. Allah’ım sen beni sıkça tevbe edenlerden, hata ve kirlerden iyice arınıp temizlenenlerden eyle’ derse kendisine Cennetin sekiz kapısı açılır ve dilediği kapıdan içeri girer.” [Tirmizi rivayet etmiştir]

11- Abdestten sonra iki rekat namaz kılmak. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Kim, benim aldığım şu abdest gibi abdest alır da sonra kalkar iki rekat namaz kılarsa ve bu namazda aklına namazla ilgili olmayan birşey getirmezse, Allah onun geçmiş günahlarını affeder.” [Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

El ve ayakları dirsek ve topukları iyice içine alacak şekilde yıkamak

Misvak kullanmak

Parmakların arasını ovarak yıkamak

Abdesti bozan şeyler

1- Ön ve arka mahalden çıkan herşey. Bunlar idrar, gaita, yel gibi maddelerdir.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Biriniz (önden ve arkadan çıkan şeyler gibi, abdesti bozan şeylerle) abdesti bozulunca, abdest almadıkça, Allah onun namazını kabul etmez.” [Müslim rivayet etmiştir]

2- İnsanın kendine hâkimiyetini kaybettiren uyku ve buna benzer baygınlık, tam narkoz gibi durumlar.

3- Deve eti yemek. Câbir bin Semure anlatıyor: Bir adam, Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) ’e gelerek: “Deve etinden dolayı abdest almam gerekir mi?” diye sordu. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem): “Evet’’ [Müslim rivayet etmiştir]buyuırdu.

4- Erkek veya kadının arada bir engel bulunmaksızın doğrudan tenasül organına dokunması.

Büşra binti Safvan (radiyellahu anha) Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)’in şöyle dediğini nakletmiştir: “Kim erkeklik uzvuna dokunursa abdest alsın.”[Ebu davud rivayet etmiştir]

Deve eti yemek

Derin uyku

Dikkat edilmesi gereken hususlar

1- Müslüman, uykudan kalktıktan sonra abdest alacaksa, abdest alacağı kaba dokunmadan ilken ellerini üç kere yıkamalıdır.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Herhangi biriniz uykusundan uyandığı zaman elini hemen abdest suyunun bulunduğu kaba sokmasın. Önce dışarıda üç defa yıkasın. Çünkü insan, geceleyin elinin nerelere dokunduğunu bilemez.”[Buhari ve Muslim rivayet etmişler]

2- Yıkanması vacip olan uzuvların özellikle el ve ayak parmak aralarının, dirseklerin, topukların iyice yıkandağından emin olmak.

Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurmaktadır: “Topukların ateşte vay haline!” [Müslim rivayet etmiştir]

3- Abdestle ilgili şüphelerde ölçü yakîn yani kişinin kendinden emin olmasıdır. Dolayısıyla kendisinde temiz olduğu düşüncesi ağır bastıktan sonra abdestinden şüphe kişi abdestli sayılır.

Kendisinde temiz olmadığı düşüncesi ağır bastıktan sonra abdest alıp almayacağı noktasında şüpheye kapılan kişi abdestli sayılmaz.

4- Müslüman, abdest alırken abdest uzuvlarının bazılarını birer, bazılarını ikişer, bazılarını da üçer yıkarsa abdesti sahihtir. Fakat efdal olanı terketmiş olur.

5- Unutarak abdestsiz bir şekilde namaz kılan kişi hatırladığı anda namazını tekrar etmelidir.

6- Abdest aldıktan sonra kendisine bir necaset isabet eden kişinin tekrar abdest alması gerekmez. Üzerindeki o pisliği gidermesi yeterlidir. Çünkü bu, hükmî necaset denilen hades değildir.

Kulakla sakal arasındaki bölge

Ayak parmaklarının arasını ovarak yıkamak

Uyandıktan sonra eli su kabına daldırmak.

Topuk

Abdest ve genel sağlık

Birleşmiş Milletlerin çıkardığı Source dergisinde yayınlanan bir makalede şöyle denmektedir: “Düzenli yıkanmak, Müslüman toplumlarda namaz için abdest almak, üçüncü dünya ülkelerinde körlüğün ana nedeni sayılan Trahom hastalığının yayılmasını büyük ölçüde önlemektedir. Dünyada bu hastalağa yakalanan yaklaşık 500 bin kişi, körlükten sakınmak maksadıyla, namazdan önce her müslümana vacip olan bu İslamî temizlik yöntemini uygulayabilirler. Muhafakar İslam toplumlarında bu hastalığa yakalanma oranının düşük olduğu, hatta yok derecesine ulaştığı tespit edilmiştir.” [Ğıyâs el-Ahmed, et-Tıbbu’n-nebevî fî dav’i’l-İlmi’l-hadîs]

Abdest sırasında gerekmeyenler

1. Abdest alırken niyeti sesli yapmak.

2. Su israfı yapmak.

3. Abdest uzuvlarını üçten fazla yıkamak. “Bedevinin birisi Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem)’e gelerek abdestin nasıl alınacağını sordu. Peygamber (sallallahu aleyhi vesellem) azalarını üçer defa yıkayarak ona abdest almayı gösterdi. Sonra da şöyle buyurdu: işte abdest budur. Bundan fazlasını yapan kişi hata yapmış, sınırı aşmış ve nefsine zulmetmiş olur” [Ebu davud rivayet etmiştir]

Fakat uzvun, boya vb. benzeri maddeler sebebiyle üç yıkamayla temizlenemediği durumlarda üçten fazla yıkanması mübahtır.

Suyu israflı kullanmak

4. Abdest alırken abdest uzuvlarında kuru yer bırakmamak: Rivayet edildiğine göre

Bir adam Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem)’e gelmişti. Bunun abdest almış fakat ayaklarının üzerinde tırnak kadar bir yeri yıkamadan bırakmış olduğunu gördü.

Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem), adama derhal müdâhale etti: “Dön ve abdestini güzel al!” [Müslim rivayet etmiştir] buyurdu. Adam gidip yeniden abdest aldı, sonra namazını kıldı.

- Abdest alırken abdest uzuvlarında kuru yer bırakmama kapsamına giren durumlar:

a- Topukları yıkamamak

b- Elbise kollarının darlığı sebebiyle dirsekleri yıkamamak

c- Kulakla sakal arasında kalan beyazlığı yıkamamak.

d- Sol eli, sol kol ile birlikte yıkamamak.

e- Üzerinde boya lekeleri olduğu halde abdest almak.

f- Kadının parmaklarında suyun deriye temasını önleyen bir ziynet eşyasının bulunması.

g- Erkeğin, suyun tamamen ulaşmadığı parmak aralarını ovarak yıkamaması.

5. Boynun meshedilmesi

Boynu meshetmek, abdestin gereklerinden bir husus değildir. Şayet boyun mutlaka meshedilmesi gerekiyorsa, onu abdestten önce veya sonra yapmak gerekir.

6. Her uzva bir dua okunması gibi dinde yeri olmayan duaların edilmesi.

Örneğin abdest alan kişiye söylenen “Zemzem” sözü gibi.

7. Vesveseye kapılan kişinin abdesti tekrar edip durması: Bu, şeytanın, kulla oynaması sonucu görülen bir durumdur.

Şeytan, sürekli olarak o kişiye, abdestinin bozulduğu, ya da eksik olduğu noktasında vesvese verip durur.

Şayet bu kişi şeytanın vesvesesine kulak verirse ibadetten soğuyana dek tekrar tekrar istinca yapacak ve bir şeylerin eksik kaldığı şüphesiyle defalarca abdest alacaktır.

01-07.jpg

Download : Abdest - Taharet - Book Resimli ibadet fıkhı