Саҷдаи саҳв, шукр ва тиловат

2. Шак дар аснои намоз

Чунин шак аз ду ҳолат холӣ нест:

Якум: Ин, ки яке аз ду чиз наздаш тарҷеҳ ёбад:

Дар ин ҷо ба он чӣ наздаш тарҷеҳ ёфта, амал мекунад ва баъд аз салом додан, барои саҳв ду саҷда мекунад.

Мисоли он: Марде намози зуҳро мехонад ва дар ракаъат шак кард, ки оё дуввум аст, ё саввум? Вале тарҷеҳ бар он шуда, ки ракаъати саввум аст, пас ҳамон ракаъати саввум шумурда мешавад, баъд аз салом додан, барои саҳв, ду саҷда мекунад.

Ва далел бар он фармудаи Набии акрам (с): «Ҳар гоҳ аз яке шумо дар намозаш шак кард, бояд ки барои расидан ба дурустӣ фикр кунад, пас аз он салом диҳад ва баъд аз он ду бо саҷда кунад». [Ба ривояти Ибни Ҳиббон]

Салом медиҳад Пас аз он Барои саҳв саҷда мекунад

Дуввум: Агар яке аз ду чиз барояш тарҷеҳ надошт:

Дар ин ҷо бар камтарини он бино мекунад, намозашро тамом намуда, қабл аз салом, саҷдаи саҳв мекунад.

Мисоли он: Марде намози зуҳрро мехонад, барояш шак пайдо шуд, ки ракаъати дуввум аст, ё саввум ва ҳеҷ тарҷеҳе барои яке аз он наздаш пайдо нашуд,

ин мард ба камтарини он бино мекунад ва онро ракаъати дуввум шумурда, намозашро тамом мекунад, ва барои саҳв қабл аз салом додан, ду саҷда мекунад.

Ва далел бар ин, фармудаи Набии акрам (с): «Агар яке аз шумо дар намозаш шак кард, ки чанд ракаъат хонда, се ва ё чаҳор ракаъат? бояд шакро бигзорад ва бар яқин бино кунад, пас аз он ду саҷда кунад, қабл аз салом додан». [Ба ривояти Муслим]

Барои саҳв саҷда мекунад Пас аз он Салом медиҳад

1. Камбуди рукн:

Ва он аз ду ҳолат холӣ нест:

Якум: Агар ба мавзеъи камбуд дар ракаъати баъдӣ расид ва ба ёдаш омад:

Дар инҷо, ракаъатеро, ки рукне аз он тарк шудааст, мулғо мекунад ва ракаъати баъдиро ба ивази он муътабар мешуморад.

Мисоли он: Марде рукӯъро дар ракаъати аввал фаромӯш кард ва дар рукӯъи ракаъати дуввум ба ёдаш омад, ки рукӯъ дар ракаъати аввалро фаромӯш карда,

пас ҳамин ракаъат, ракаъати аввал аст, на қаблии он ва намозашро тамом мекунад, пас аз он баъд аз салом барои саҳв саҷда мекунад.

Салом медиҳад Пас аз он Барои саҳв саҷда мекунад

2. Камбуди воҷиб

Агар намозгӯзор воҷибе аз воҷиботи намозро фаромӯш кард, аз се ҳолат холӣ нест:

- Якум: Қабл аз ин, ки аз мавзеъи ҳамон воҷиб дар намоз бигзарад, ба ёдаш омад:

Дар ин ҷо вайро анҷом медиҳад ва ҳеҷ чиз бар вай нест.

- Дуввум: Пас аз ин, ки аз мавзеъи он дар намоз гузашт ва қабл аз ин, ки ба рукни баъдӣ бирасад, ба ёдаш омад.

Дар ин ҳолат бар мегардад ва онро адо мекунад, пас аз он намозашро тамом намуда, баъд аз салом додан, саҷдаи саҳв мекунад.

- Саввум: Пас аз расидан ба рукни баъдӣ ба ёдаш омад.

Дар ин ҷо ба намозаш идома медиҳад ва бар намегардад ва қабл аз салом додан барои саҳв саҷда мекунад.

Мисоли он: Марде аз саҷдаи дуввум дар ракаъати дуввум сарашро бардошт, то ба ракаъати саввум бархезад, вале қабл аз ин, ки аз ҷо баланд шавад, ба ёдаш омад,

ки дар ташаҳҳуди аввал нанишастааст, пас ба ташаҳҳуд мешинад ва намозашро тамом мекунад ва ҳеҷ чизе бар вай нест.

Агар пас аз ин, ки баланд шуд ва қабл аз ин, ки ба куллӣ истода шавад, ба ёдаш омад, ки дар ташаҳҳуди аввал нанишастааст,

менишинад ва ташаҳҳуд мехонад ва сипас намозашро ба поён мерасонад ва баъд аз салом додан барои саҳв саҷда мекунад.

Агар пас аз ин, ки бархост ва истода шуд, ба хотираш омад, ки ташаҳҳуди аввалро фаромӯш карда, бар намегардад, балки намозашро тамом мекунад ва барои саҳв қабл аз салом додан, саҷда мекунад.

Ва далели он, ҳадиси Абдуллоҳ бин Буҳайна (с) «ин, ки Набии акрам (с) бо онҳо намози зуҳрро адо карданд, баъд аз ду ракаъат ба қаъда нанишастанд, мардум бо эшон бархостанд, то ин, ки намозашро тамом карданд ва мардум интизори салом додани эшонро доштанд, дар ҳоле, ки нишаста буданд, қабл аз салом ду саҷда карданд ва баъд аз он салом доданд». [Ба ривояти Бухорӣ]

Масоил

1. Агар намозгӯзор салом дод, қабл аз тамом шудани намоз ва ба хотир наовард, магар баъд аз замоне, намозро аз нав иъода кунад ва агар баъд аз гузашти вақти каме,

монанди дақиқаҳои чанд, яъне ду то се дақиқа бошад, намозашро такмил мекунад ва баъд аз намоз барои саҳв саҷда мекунад.

2. Бар муқтадӣ воҷиб аст, то аз имом дар саҷдаи саҳв пайравӣ кунад, агар чӣ баъд аз саҳв ба имом пайваста бошад.

3. Намозгӯзор агар муртакиби ду саҳв гардид, ки мавзеъи яке қабл аз салом ва мавзеъи дуввуме баъд аз салом буд, танҳо қабл аз салом саҷда мекунад.

Барои саҳв саҷда мекунад