شب قدر

چرا به شب قدر نامگذارى شده؟

1. گفته شده كه براى تعظيم است، مانند فرمودهء الله متعال: ( و الله تعالى را بحق بزرگواريش تعظيم نكردند) ( انعام: 91)

يعنى: شبى داراى قدر وعظمت وبزرگى، بدليل نزول قرآن درين شب، ونيز فرود آمدن فرشتگان وبركت ورحمت ومغفرت الهى درآن.

2. گفته شده: قدر بمعنى ضيق وتنگ كردن است، مانند فرمودهء الله تعالى: (وكسيكه بروى روزيش تنگ شد، بايد از آنچه كه الله تعالى برايش داده انفاق كند) (طلاق:7).

ومعنى ضيق وتنگ كردن در شب قدر اينست كه: با تعيين آن از دانستن پنهان مانده است.

3. ونيز گفته شده: قدر بمعنى تقدير است، يعنى درين شب احكام همان سال مقدر ميشود، بدليل فرمودهء الله تعالى: (در شب قدر هر امر محكم بيان ميگردد) (دخان:4) [فتح البارى(4/255)]

فضيلت شب قدر ومنزلت آن

1ـ قرآن در آن نازل شده

الله تعالى فرموده است: ( ما آنرا در شب قدر نازل كرديم) (قدر:1)

2ـ از هزار ماه بهتر است

الله تعالى فرموده است: (شب قدر از هزار ماه بهتر است) (قدر:3)

يعنى: عمل در اين شب بهتر است از هزار ماهى كه در آن شب قدر نباشد.

3ـ فرشتگان وروح درين شب فرود ميآيند

الله متعال فرموده است: (فرشتگان وروح درين شب با اجازهء پروردگارشان فرود ميآيند براى ارزيابى هر امرى كه الله متعال تا سال آينده به آن حكم كرده است) (قدر:4) ومقصود از روح: جبرئيل است.

واز ابى هريرة روايت شده كه فرمود: رسول الله (صلى الله عليه وسلم) فرموده اند: ( ليلة القدر شب بيست وهفتم ويا بيست ونهم است، فرشتگان درين شب بيش از شمار سنگ ريزه در زمين هستند).[ به روايت ابن خزيمه]

4ـ شب قدر سلامتى است

الله تعالى فرموده است: (سلامتى است تا طلوع فجر) (قدر:5)

يعنى: تمام اين شب سلامتى وخير است، از آغازش تا طلوع فجر در آن بدى نيست.

5ـ اين شبى مباركى است

الله متعال فرموده است: ( ما در شب مباركى آنرا نازل كرديم، ما بيم دهنده بوديم) (دخان: 3)

ابن عباس فرمود: ( يعنى، شب قدر).

6ـ درين شب به مقدرات سال امر ميشود

الله متعال فرموده است: (درين شب هر امر محكم بيان ميشود) (دخان:4)

7ـ كسيكه از روى ايمان واحتساب اجر، اين شب را به عبادت سپرى كرد، گناهان گذشته اش بخشوده ميشود.

رسول الله ﷺ فرموده اند: (كسيكه از روى ايمان واحتساب اجر، شب قدر بعبادت برخيزد، گناهان گذشته اش بخشوده ميشود).[ به روايت بخارى ومسلم]

كدام شب، ليلة القدر است؟

الله تعالى اين شب را مخفىداشته در شبهاى فرد (طاق) دههء اخير رمضان كه شبهاى: 21 و23 و25 و27 و29 ميباشد، تا مسلمانان براى عبادت سعى وكوشش بيشتر كنند. بدليل فرمودهء نبى اكرمﷺ: ( ليلة القدر را در شبهاى طاق دههء اخير رمضان جستجو كنيد).[ به روايت بخارى ومسلم]

وبرخى اهل علم براى – جمع كردن ميان ادله – فرموده اند كه: شب قدر در ميان اين شبها در گردش ميباشد.

اعمال مستحب در شب قدر

1 - اعتكاف:

در تمامى دههء اخير بوده، وتنها ويژهء شب قدر نيست، از أم المؤمنين عائشه صديقه رضی الله عنها روايت شده كه فرمود: ( رسول الله ﷺ در دههء اخير رمضان به اعتكاف مى نشتند).[ به روايت بخارى ومسلم]

2 - شب زنده دارى آن ازروى ايمان واحتساب اجر:

رسول الله ﷺ فرموده اند: (كسيكه از روى ايمان واحتساب اجر، شب قدر بعبادت برخيزد، گناهان گذشته اش بخشوده ميشود).[ به روايت بخارى ومسلم]

3ـ دعاء كردن:

از أم المؤمنين عائشه صديقه رضی الله عنها روايت شده كه فرمود: ( گفتم: اى رسول الله، اگر ليلة القدر را دريافتم، چه دعاء بكنم؟ فرمودند: بگو: اى بار خدايا، تو عفو كننده وكريمى هستى كه عفو را دوست ميدارى، پس مرا مورد عفو خود قرار ده).[ به روايت ترمذى]

علائم شب قدر

1ـ شبى نه گرم ونه سرد وروشن

از جابر بن عبدالله روايت شده كه فرمود: رسول الله ﷺ فرموده اند: ( به من ليلة القدر نشان داده شد، پس از آن فراموش كردم، وآن در شبهاى دههء اخير، در شبى است كه نه گرم است ونه سرد [ طلقة : اگر در آن گرمى وسردى آسيب رسان نباشد ] وشبى روشن [ بلجة : تابان ] ميباشد).[ به روايت ابن خزيمه]

2ـ خورشيد در صبح آن سفيد بوده بدون شعاع ميباشد.

ابى بن كعب - هنگاميكه از علائمش پرسيده شد- فرمود: ( همان علامتى را كه رسول الله ﷺ بما خبر داده اند، اينكه خورشيد در آنروز بدون شعاع طلوع ميكند ).

و در روايت مسلم: ( سفيد است بدون شعاع ).[ به روايت ترمذى]