احکام قضاى حاجت

هنگام قضاى حاجت چه بايد کرد

1 - عورت خود را هنگام قضاى حاجت از مردم بپوشاند، به دليل فرمودۀ آنحضرت (صلى الله عليه وسلم) :" گفتن: ”بسم الله“ هنگام وارد شدن بيت الخلاء سترى است ميان چشمان جن وعورتهاى فرزندان آدم"..[ به روايت ترمذى]

2 - پاکى از نجاستى که به لباس ويا بدنش رسيده، به دليل آنچه که ثابت شده ، رسول الله ﷺ از کنار دو قبرى مى گذشتند، فرمودند:" اين دو عذاب ميشوند نه براى گناه کبيره، اما اين يکى خود را[ لايستنزه من البول: خود را از بول پاک نميکرد] از بول پاک نميکرد".[ به روايت ابوداود]

3 - استنجاء ( پاکى با آب ) ويا استجمار (پاکى با سنگ وکلوخ) به دليل حديث أنس بن مالک که فرمود:" رسول اللهﷺ که به بيت الخلاء ميرفت، من وبچه همسالم مشکى آب و چيزيكه مانند نيزه کوچک[ عنزة: نيزه کوچک] را بر ميداشتيم، پس با آب استنجاء ميكردند".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

فعل آنچه که هنگام قضاى حاجت حرام است

1 - رو بسوى قبله ويا پشت به قبله کردن در هنگام قضاى حاجت در بيابان، واما در داخل ساختمانها نيز ترک آن بهتر است، به دلیل فرمودۀ آنحضرتﷺ:"اگر بجائى براى قضاى حاجت رفتيد، در هنگام تبول وتغوط رو به قبله وپشت به قبله منشينيد، بلکه رو به سوى شرق ويا غرب کنيد"[ به اتفاق بخارى ومسلم]

اين حالت در مدينه منوره وشهرهائيکه در شمال وجنوب مکه مکرمه واقع شده صدق ميکند

2 - قضاى حاجت در راه مردم، ودر سايه نشيمن شان، وجاهاى گردهمائى شان، به دلیل فرمودۀ آنحضرت ﷺ:" از دو لعنت گر اجتناب کنيد، صحابه پرسیدند: دو لعنت گر کدامها هستند اى رسول الله ﷺ: فرمودند: کسيکه در راه مردم و يا در سایه محل نشستن آنانان قضاى حاجت کند".[ به روايت مسلم]

3 - ادرار در آب راکدى که جريان ندارد، مانند آب استخر، به دليل فرمودۀ آنحضرتﷺ:" در آب راکد [الماء الدائم: آبيکه راکد بوده حرکت نکند]يکى از شما ادرار نکند، وسپس در آن غسل کند".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

4 - با مصحف به حمام رفتن، زيرا که در آن توهين به کتاب الله متعال ميباشد.

قضاى حاجت در بيابان

قضاى حاجت در راه هاى مردم

فعل آنچه که هنگام قضاى حاجت مستحبٍ است

1 - دورى از مردم هنگام قضاى حاجت در بيابان.

2 - هنگام داخل شدن در حمام بگويد: " به نام الله، بارالها از خبث وخبائث به تو پناه ميبرم".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

3 - هنگام وارد شدن به حمام پاى چپ خود را جلو بگذارد، و پاى راست را هنگام بيرون شدن.

4 - هنگام بيرون شدن بگويد: " غفرانک"[ به روايت ابوداود]

بيرون رفتن با پاى راست

وارد شدن با پاى چپ

انجام آنچه که هنگام قضاى حاجت مکروه است

1 - حرف زدن در حال قضاى حاجت، و يا کسى را مخاطب قرار دادن مگر براى ضرورت، به دليل حديث ابن عمر "که مردى از نزديکى نبى اکرمﷺ که در حال ادراركردن بود گذشت وسلام داد، آنحضرت جواب سلامش را ندادند."[ به روايت مسلم]

2 - همراه بردن چيزيکه در آن ذکر الله تعالى باشد، مگر اينکه بيم به سرقت رفتنش برود، زيرا که آنحضرتﷺ" هر گاه به بيت الخلاء ميرفتند انگشترشانرا ميگذاشتند".[ به روايت ابوداود]

3 - با دست راست آلت تناسلى خود را لمس کردن و يا با آن استنجاء و يا با آن نجاست بدن را پاک کردن. به دليل فرمودۀ آنحضرتﷺ:" يکى از شما در حالت ادرار کردن آلت تناسليش را بدست راست نگيرد، ونيز در بيت الخلاء بدست راست نجاستش را پاک نکند".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

4 - در شکاف ها وغارها ادرار نکند، تا حشرات موجود در آنجا بروى آسيب، و يا وى نيز به حشرات آسيب نرساند.

حرف زدن هنگام قضاى حاجت

همراه بردن چيزی که در آن ذکر الله تعالى باشد

ادرار در غاره

با مصحف به حمام رفتن

ادرار در حالت ايستادن

نبى اکرم ﷺ از ادرار در حالت ايستادن منع کرده اند ولى اگر بيم پاشيدن ادرار نباشد جواز دارد، به دليل حديث حذيفه که فرمود: " رسول اللهﷺ بر موضع زباله [سباطة: موضعيکه خاک و زباله ها را مى اندازند] انداز قومى درآمده ايستاده تبول کردند"[ به روايت بخارى]

استنجاء (با آب شستن) واستجمار ( با کلوخ وسنگ خود را پاک کردن)

حکم استنجاء واستجمار

مشروعيت استنجاء ( پاکى با آب ) به دلیل حديث أنس بن مالک است که فرمود:" رسول الله ﷺ که به بيت الخلاء (توالت) ميرفتند، من و بچه هم سن وسالم مشکى آب و چيزى مانند نيزه کوچک را بر ميداشتيم، پس با آب استنجاء ميکردند".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

تنها به استجمار ميشود که اکتفاء کرد با دو شرط:

1 - بول ومواد غائطه از موضع خروج معتادش تجاوز نکند، در غير اين صورت بايد با آب شسته شود.

2 - استجمار بايد سه بار ويا بيشتر از آن تا پاک شدن پيش و پس انسان از آثار نجاست باشد.

حکمت استنجاء واستجمار

1 - پاک شدن، وزائل کردن نجاست.

2 - پاکى وتميزى ودورى از مسببات بيماريها.

شروط آنچه که بوسيله آن استجمار انجام ميشود

أ ـ بايد پاک باشد، با نجاست درست نيست.

ب ـ از مباحات باشد، با محرمات درست نيست.

ج ـ موضع نجاست را پاک سازد.

د ـ استخوان وسرگين نباشد. سلمان فارسى می فرمايد:" رسول الله ﷺ از نشستن رو بقبله در هنگام ادرار نمودن وغائط کردن، ممانعت کرده اند، وهمچنين از استنجاء بدست راست، و يا پاک کردن با کمتر از سه سنگ و يا سرگين[الرجيع: سرگين] و يا با استخوان باشد ممانعت كرده اند".[ به روایت مسلم]

هـ از چيزهاى مورد احترام مانند خوراک و يا ورق کتاب مورد احترام نباشد.

آنچه که با آن استجمار جواز دارد: سنگ پاره پاک، دستمال، کاغذ پاک، وپارچه.

استجمار با استخوان

استجمار با پارچه

استجمار با مواد خوراكه

استجمار با دستمال

استجمار با ورق مورد احترام

استجمار با سنگ پاره