احرام

5869

تعريف احرام

احرام در لغت

منع

احرام در شريعت

نيت دخول در نسك متصل به عمل از اعمال حج.

مستحبات احرام

1ـ غسل كردن

از خارجه بن زيد بن ثابت از پدرش روايت است كه " نبى اكرم (صلى الله عليه وسلم) را ديده است كه براى داخل شدن به احرام لباسهايشان را كشيده وغسل كرده اند ".[ به روايت ترمذى]

2ـ نظافت

يعنى موهاى زيربغل وزير ناف را تراشيدن، وكوتاه كردن سبيلها وناخنها.

3ـ خوشبوئى

بدليل حديث عائشة رضى الله عنه كه فرمود: (( من به رسول اللهﷺ براى محرم شدنشان خوشبوئى ميزدم در هنگاميكه محرم مى شدند))[ به اتفاق بخارى ومسلم].

وبه لباسهاى احرامى خوشبوئى نزند، بدليل فرمودهء رسول اللهﷺ: (( لباسهائي را كه به آنها زعفران، و ورس [ ورس: گياهى زردى است داراى بوى خوش، كه لباسها را به آن رنگ ميكنند ] زده اند نپوشيد)).[ به اتفاق بخارى ومسلم]

خوشبوئى

4ـ مرد بايد لباس دوخته شده[دوخته شده: هر آنچه به اندازهء عضوى دوخته شده، ويا به اندازهء تمامى بدن دوخته شده، مانند: پيراهن، وازار] را قبل از احرام[اما پس از احرام كردن واجب است كه لباسهاى دوخته را از تن بيرون كند، زيرا كه از ممنوعات احرام ميباشد] از تن بيرون آرد، و دو پارچه سفيد يكى را، ازار وديگرى را، رداء بسازد، ودو دمپايى به پا كند.

بدليل فرموده نبى اكرمﷺ: ((ويكى ازشما با ازار ورداء ودمپايى، احرام كند، اگردمپائى نيافت موزهايش را تا شتالنگها ببرد، وسپس به پا كند))[ به روايت احمد].

واما زن با هر لباسى، وبهر رنگى كه باشد ميتواند احرام كند، ولى ازپوشيدن لباس پرزرق وبرق، وتشبه به مردان اجتناب كند، وهمچنين در حالت احرام نقاب نپوشد، ودستكش ها[قفاز: دستكش يعنى آنچه را زن براى پوشانيدن دستهايش مى پوشد] نيز بر دستانش نپوشد.

دمپايى براى محرم

ازار ورداء براى محرم

نقاب براى زن محرم

دستكش ها براى زن محرم

ممنوعات احرام

1ـ پوشانيدن سر با چيزى چسپيده بآن

بدليل حديث ابن عمر رضى الله عنه اينكه مردى گفت: اى رسول الله! محرم چه جامه اى بپوشد؟ رسول اللهﷺ فرمودند: (( پيراهن، ودستار، وازارها،[ آنچه كه شلوار ناميده ميشود]وجامه ايكه كلاهش متصل بآن باشد[برانس: هر جامه ايكه كلاهش با آن متصل باشد] را نپوشيد)).[ به اتفاق بخارى ومسلم]

ورسول اللهﷺ در مورد محرميكه وفات كرد، فرمودند: (( وسرش [ لاتخمروا رأسه: بر سرش چيزيكه آنرا بپوشاند نگذاريد ] را نپوشانيد، زيرا كه در روز قيامت تلبيه گويان برميخيزد )).[ به روايت بخارى]

اگر به سرش چسپيده نبود، مانند استعمال سايبان، ويا خيمه، ويا سقف اتاق، سقف ماشين سوارى، گناهى بر محرم ندارد.

دستار براى محرم

كلاه براى محرم

پوشيدن شلوار براى محرم

سايبان براى محرم

2ـ پوشيدن دوخته شده براى مرد

ومقصود از دوخته شده: آنچيزيست كه به اندازه بدن ويا عضوى از آن دوخته باشند، مانند: جامه، وازار يا شلوار، پيراهن، جورابها، ودستكشها، وموزه ومانند آنها، بدليل حديث ابن عمر رضى الله عنه كه قبلا تذكر داده شد: (( پيراهن، ودستار، وازارها، وجامه ايكه كلاهش متصل بآن باشد را نپوشيد)).[ به اتفاق بخارى ومسلم]

اگر كسيكه اراده احرام را نمود پارچه ايكه آنرا ازار بسازد نداشت، ميتواند شلوارش را بپوشد تا زمانيكه پارچه اى براى ازار كردن[مانند كسيكه لباس احرام را در چمدان سفرش در هواپيما ويا كشتى فراموش كرد، و پارجه نادوخته براى ازار كردن ندارد، ميتواند، پيراهنش را از تن بيرون نموده مانند رداء به بدنش بپيچاند، وشلوارش را تا رسيدن به بندرگاهى كه بتواند لباس احرامى از چمدانش بيرون كند به تن داشته باشد، بر وى هيچ چيزى نخواهد بود] بيابد، اگر دمپائى نيافت، همان موزهايش را بپوشد.

بدليل فرموده اى نبى اكرمﷺ : ((واگر دمپايى نيافت موزهايش را تا شتالنگها ببرد، وسپس آنرا به پا كند)).[ به روايت ابن خزيمه]

موزه براى محرم

پوشيدن دوخته شده براى محرم

دمپائى

3ـ كشتن شكارصحرايى ويا صيد كردنش

بدليل فرموده الله تعالى: (شما در حاليكه محرم باشيد صيد را نكشيد) (مائده:95)

يعنى شما كه محرم براى حج وعمره هستيد، وفرموده الله تعالى: (وبرشما صيد صحرائى تا زمانيكه محرم باشيد حرام است) (مائده:96).

مراد از صيد صحرائى: آنست كه از حيوانات وپرندگان وحشى مباح باشد.

اما حيوانى كه اهلى باشد، صيد نيست، پس براى محرم ذبح مرغ وحيوانات ديگر، مجاز است، واما صيد بحر ودريا جواز دارد، بدليل فرموده الله تعالى: (صيد بحر ودريا براى شما حلال است، وهمچنين است طعامش) (مائده:96)

اما حيوانيكه خوردنش حرام است مانند مار وگژدم براى محرم كشتنش جواز دارد، وهمچنين هر حيوانيكه بر وى حمله كند، وجز كشتن وسيله ديگرى براى دفع ضررش نباشد، كشتن اين حيوان براى محرم مجاز است.

شكار پرندگان صحرائى

صيد دريا وبحر براى محرم جائز است

ذبح حيوانات جواز دارد

مار

گژدم

4ـ تراشيدن مو، ويا كوتاه كردن، ويا كندنش

بدليل فرمودهء الله تعالى: ( وسرهايتانرا نتراشيد، تا زمانيكه هدى شما به مكانش نرسيده است) (بقره: 196)

بنا بر قياس به موى سر اين نهى،شامل موى همه بدن ميگردد.

تراشيدن وكوتاه كردن

5ـ كوتاه كردن ناخنها

چه ناخنهاى دست باشد ويا پا.

كوتاه كردن ناخنهاى دسته

كوتاه كردن ناخنهاى پايه

6ـ خوشبوئى در بدن ولباس

پس از داخل شدن به احرام براى محرم خوشبوئى زدن به بدن ولباس احرامش ممنوع است، ويا اينكه قصد بوئيدن آنرا بكند، بدليل حديث روايت شده قبلى از ابن عمر رضى الله عنه كه در آن آمده است: (( لباسهائي را كه به آنها زعفران و ورس [ ورس: گياهى زردى است داراى بوى خوش، كه لباسها را به آن رنگ ميكنند ] زده اند نپوشيد)).[ به اتفاق بخارى ومسلم]

ونيز بدليل حديثمحرميكه وفات كرد، فرمودند: (( و به كفنش حنوط [ تحنطوه: حنوط استعمال كنيد: وحنوط مخلوطى از خوشبوئى است كه در كفنهاى مردگان مى زنند ] كه (خوشبوئى كفن مرده است) نزنيد)). [به روايت بخارى]

خوشبوئى زدن به لباس محرم

خوشبوئى زدن به بدن محرم

7ـ عقد نكاح بستن

بدليل حديث عثمان رضى الله عنه كه رسول اللهﷺ فرموده اند: ((محرم نكاح نمى كند، ونكاح كرده نمى شود، ونيز خواستگارى هم نمى كند)).[ به روايت مسلم]

8ـ آميزش وهمبسترى

همان همبسترى وآميزش در شرمگاه است، بدليل فرموده الله تعالى: ( پس كسيكه درين ماهها، حج را بخود فرض كرد، پس از همبسترى وآميزش دورى جويد) (بقره: 197)

ابن عباس رضى الله عنه فرمود: (( همان همبسترى وآميزش است)) كه از شديدترين ممنوعات احرام ميباشد.

9ـ آميزش به ما دون شرمگاه

مانند بوسيدن، ولمس كردن، زيرا كه وسيله براى آميزش بر محرم است.

ممنوعات احرام براى زن

زن مانند مرد است در همه ممنوعات، ونسبت به مرد در موارد زير متفاوت ميباشد:

1ـ لباس دوخته شده را مى پوشد.

2ـ سرش را مى پوشاند.

3ـ نقاب نمى پوشد[نقاب: آنچه كه زن رويش را با آن بپوشاند] ودستكشها[قفاز: دستكش] بدست نمى كند، بدليل فرمودهء رسول اللهﷺ: (( زن محرمه نقاب نمى زند، ودستكشها را نمى پوشد)).[ به روايت بخارى]

وزن در حالت وجود مردان بيگانه رويش را مى پوشاند طوريكه چادر را از سرش ميآويزد، وبرايش آرايش با زيورات طلائى مباح است.

راهنمايى ها

1 - آنچه كه دو ركعت سنت احرام ناميده شده اساسى ندارد، ولى اگر بعد ازنماز فرضى ويا بعد از دو ركعت تحيه وضوء احرام بست باكى ندارد، همانطوريكه دعاى معينى هنگام احرام بستن وجود ندارد.

2 - اگر سفر با هواپيما بود، وبيم آن ميرفت تا لباس احرام را در برابر ميقات پوشيده نتواند، پس لباس احرام را از خانه ويا فرودگاه به تن كرد، محرم نيست تا زمانيكه قبل از رسيدن در برابر ميقات نيت احرام نكند.

3 - بعض از حاجيان شانه راست خود را هنگام احرام بستن برهنه ميكنند، اين همان چيزى است كه اضطباع ناميده ميشود، اين كار درست نيست، زيرا كه اضطباع بايد در هنگام طواف قدوم رعايت شود، ودر غير آن بايد شانه راست نيز پوشانيده شود.

اضطباع

نصيحت هاى عمومى براى حاجيان

هرگاه مسلمانيكه عزم سفر حج ويا عمره را كرد، بايد از رهنماى هاى زير پيروى كند:

1 - خانواده ودوستانش را به تقوى وپيرهيزگارى الله متعال توصية كند، يعنى اينكه اوامرش را انجام دهند واز منهياتش اجتناب كنند،

2 - تمامى وامها وقرضهاى كه بر وى است ويا بالاى ديگران دارد را بنويسد. وبر آن شاهدانى نيز بگيرد.

3 - بايد از گناهان خود توبه نصوح كند، همانطوريكه خداوند ميفرمايد: به خدا توبه كنيد اى مؤمنان تا رستگار شويد، وتوبه حقيقى آنست كه گناهان را ترك كرده ودر مورد آنچه در گذشته از وى سر زده پشيمان باشد، وتصميم قاطع بر عدم برگشت به آن داشته وبراى انجام كارهاى نيك عجله كند.

4 - اگر به جان ويا مال ويا ناموس كسى ظلم نموده، بايد قبل از سفر از آنها عذر خواهى كند، چنانچه از پيامبر ﷺ روايت شده كه فرمودند: (كسيكه از وى درمورد برادرش ظلمى در مال ويا ناموس او سر زده، بايد امروز از آن خود را برهاند قبل ازينكه روزى فرا رسد كه نه دينارى باشد ونه درهمى، اگر عمل نيكى داشت از آن به اندازه ظلميكه كرده گرفته ميشود، واگر فاقد نيكيها بود، از گناهان مظلوم گرفته بر وى حمل شود)[ به روايت بخارى].

5 - براى حج وعمره اش از مال حلال خرچ كند، زيرا كه از آنحضرت ﷺ روايت شده كه فرموده اند: (الله تعالى پاك هست وجز پاكى چيز ديگرى را نمى پذيرد، و الله متعال مؤمنان را به آنچه امر كرده كه پيامبران را نيز به آن، چنين امر كرده است: اى پيامبران از پاكيزگيها بخوريد، وعمل نيك انجام دهيد، و نيز ميفرمايد: اى كسانيكه ايمان داريد از پاكيزگيهاى كه به شما رزق داده ايم بخوريد، وشكر الله را بگوئيد اگر شما او را مى پرستيد، پس از آن ياد مردى را نمود كه به سفر طولانى ميرود وژوليده وغبار آلود ميشود ودستانش را به عنوان دعا به آسمان بلند ميكند وميگويد: اى پرورگارا اى پروردگارا: در حاليكه خوردنى ونوشيدنى اش ولباسش از حرام بوده واز حرام تغذيه كرده، چگونه دعايش مستجاب گردد؟)[ به روايت مسلم]

6 - بايد كه غرض حج وعمره اش براى الله وروز آخرت بوده و به الله متعال با گفته وكردارى كه باعث رضايتش در آن اماكن پاك ميشود تقرب جويد.

وازينكه غرض از حجش خود نمائى وامور دنيوى وافتخار ومانند آن باشد سخت برحذر باشد.

7 - وشايسته است تا آنچه را كه در حج وعمره مشروع گرديده بياموزد، وخود را دانا سازد، ودر مواردى كه مشكل باشد پرسش نمايد تا بصيرت يابد، وجاى بسا تأسف است كه بسيارى از حاجيان به حج ميروند، بدون اينكه از چگونگى انجام مناسك آگهى داشته باشند، كه در نتيجه برخى از فرائض از آنها ترك شده، كه باعث بطلان حج شان ميشود.

از احكام احرام

اگرهنگام مسح سر در وضوء كردن ويا غسل كردن چند موى محرم بريزد، ويا همينطور چند موى از ريش يا سبيلهايش ريخت، ويا از ناخنش چيزى جدا شد، تا زمانيكه قصدى نباشد هيچ ضررى ندارد، زن ومرد درينمورد يك حكم دارد.

براى محرم، بستن بنداژى بر پايش، اگر به آن نيازى داشت ويا منفعتى در آن نهفته بود جواز دارد.

- شرط كردن در نيت :

كسيكه بيمار بود، ويا از آن بيم داشت كه مانعى براى انجام نسكش پيش آيد، برايش مستحب است در هنگام نيت احرام نمودن بگويد: (( لبيك اللهم براى عمره ويا غير از آن، اگر مانعى برايم رخ داد، درهمانجا كه مانع واقع شد خود را از احرام حلال ميسازم))

از عائشه رضی الله عنها روايت است كه فرمود: ((رسول الله ﷺ بر ضباعة بنت الزبير وارد شدند، وبرايش فرمودند: شايد كه اراده حج كرده اى، پاسخ داد: قسم به الله كه خود را چيزى جز بيمار نمى يابم )) [ وجعة: بيمار] برايش فرمودند: (( حج بكن وشرط بگذار، واينچنين بگو: اى بار الها اگر مانعى پيش آمد همانجا خود را حلال ميسازم))[ به اتفاق بخارى ومسلم]

اگر چنين گفت، وبرايش مانعى پيش آمد، مجاز است كه بدون كدام چيزى از احرام خارج شده به حالت تحلل در آيد.

Download : احرام - حج - Book فقه مصور عبادات