نماز عيدين

مظاهرعيد

مسلمانان دو عيد دارند: عيد فطركه پس از ماه رمضان است، وعيد اضحى كه پس از روز عرفه ميباشد، و الله تعالى بعوض اعياد جاهليت وهر عيد جديد اين دو عيد را بما عطا نموده است، از انس بن مالك روايت است كه گفت: براى اهل جاهليت در سال، دو روزى بود كه در آن بازى ميكردند، زمانيكه نبى اكرم (صلى الله عليه وسلم) وارد مدينه شدند، فرمودند: " براى شما دو روزى بود در آن بازى ميكرديد، الله تعالى آنرا با دو روز بهتراز آنها مبدل كرد: روز فطر، وروزاضحى ". [بروايت نسائي]

جشن گيرى ومشاركت در اعياد كافران جواز ندارد، زيرا كه چنين كارى ابراز علامات هردين وابراز شرائع ومنهاجش ميباشد.

خداوند تعالى ميفرمايد: " پيروى هواوهوس آنها را بعوض آنچه از حق آمده مكن، براى هريكى ازشما شريعت ومنهاجى گردانيديم "(مائده:48)

عيد در اسلام ميان عبادت واظهار خوشى وسروروتناول طيبات ومباحات جمع ميكند، بنابرين اين روزها، روزهاى خوشى وسرور وخوردن ونوشيدن بوده، كه در آنها كارمنكرى كه با ارزشهاى اسلامى وآدابش مغايرت داشته باشد جواز ندارد، مانند گردهمآيى مردان وزنان، ويا قضاء كردن نمازها، نوشيدن آنچه الله تعالى حرام گردانيده، ويا شنيدن آنچه حرام شده، ويا بازى با آنچه الله تعالى حرام نموده ويا محرمات ديگرى مانند آنها .

الله تعالى در دو عيد نمازى را مشروع گردانيده، كه بنام نماز عيد ياد ميشود، نماز عيد مهمترين مظهرى از مظاهر عيد بشمار ميرود.

حكم نماز عيدين

نماز عيدين واجب بوده، زيرا كه نبى اكرم ﷺ به اداى آن امركرده اند، بلكه به رفتن زنان كم سن وسالمند نيز امر كرده اند، اگرچه در حالت حيض نيز باشند، كه نماز نميخوانند، اين همه بخاطر فضيلت نماز وتاكيد برآن است، ودليل وجوبش ازينقراراست:

1ـ فرمودهء الله : " پس براى پروردگارت نماز بخوان وقربانى كن " (كوثر:3).

2ـ نبى اكرم ﷺ به آن امرفرموده اند، حتا به زنان نيز امر كردند كه به نماز عيد بروند، چنانچه ام عطية ميگويد: " رسول الله ﷺ به ما امركردند كه در عيد فطر واضحى: دختران نوجوان [عواتق: جمع عاتق: يعنى دختران نوجوان] وزنان حايض [حيض: جمع حائض] وكنيزكان باكره [ذوات الخمور: كنيز باكره] را بيرون بريم، اما زنان حايض از نماز دورى ميجويند، وبه دعوت مسلمانان شركت نموده از خير آن بهره ميبرند "[ بروايت بخارى]

وصف نماز عيدين

نماز عيد دو ركعت بدون اذان وبدون اقامت است، كه قرائت در آنها به جهر ميباشد، وصف آن ازينقرار است:

1 - درركعت اول بعد از تكبير تحريمه واستفتاح وقبل از أعوذ بالله گفتن وقرائت كردن سه بار تكبير ميگويد.

2 - أعوذ بالله وبسم الله گفته به قرائت سوره فاتحه وسورهء ديگرى بعد از آن آغاز ميكند، وسنت آنست كه دردو ركعت بعد از سوره فاتحه سوره (الأعلى) را درركعت اول وسوره (الغاشية) را در ركعت دوم، ويا اينكه در اول سوره (ق) ودر دوم سوره (القمر) را بخواند.

3 - در ركعت دوم بعد از تكبير انتقال سه بار تكبير گفته، ودستانش را با هر تكبير بلند ميكند.

4 - در ميان تكبيرات، حمد وسپاس الله تعالى را گفته، بر نبى اكرم درود ميفرستد.

5 - هرگاه سلام دهد به منبر بالا شده پس دو خطبه دهد، وميان آندو اندك بنشيند، خطبهء اول را با نه بار تكبير وخطبه دوم را با هفت بار تكبير آغاز ميكند.

6 - در عيد فطر مستحب است كه در مورد احكام زكات فطر، ودر عيد اضحى در مورد احكام قربانى ياد آورى كند.

جاى نماز عيدين

اقامهء نماز عيدين در نمازگاه سنت است نه درمسجد، اگر درمسجد خوانده شد باكى ندارد ـ اگر براى ضرورتى بودـ.

مستحبات نماز عيدين

1 - مردان بايد بهترين لباس بپوشند، اما زنان براى نماز بدون آرايش وبدون استعمال عطر بيرون روند.

2 - مقتديان بايد زود هنگام به نماز گاه بروند تا در صفهاى اولى جا گيرند.

3 - بايد پياده از يك راه برود واز راه ديگر برگردد ـ اگر ميسربودـ، از جابرروايت شده كه گفت: " نبى اكرم ﷺ هرگاه روز عيد ميبود، راه را تغيير ميداد ".[ بروايت بخارى]

4 - قبل از رفتن به نماز عيد بايد چند خرمائى كه شمارش طاق باشد(سه ويا پنج دانه خرما) را تناول كند، ودر عيد اضحى تا برگشت از نماز چيزى تناول نكند.

5 - تأخير در نماز عيد فطر مستحب است، تا مسلمانان فرصت بيشترى براى اداى زكات فطر بمستحقينش داشته باشند، اما در نماز عيد اضحى مستحب آن است كه پيشتر بخوانند.

از احكام عيدين

1 - نفل خواندن قبل از نمازعيد وبعد ازآن در نمازگاه مكروه است، مگر اينكه نمازعيد در مسجد خوانده شود، پس تحيهء مسجد پس از داخل شدن بمسجد خوانده شود.

2 - براى كسيكه نماز عيد ويا بعض آن ازوى فوت شد سنت است: اداى آن برهمان وصفى كه آمده است، طوريكه دو ركعت نمازبا تكبيراتش وآنچه از وى فوت شده اتمامش كند به همان وصفى كه ذكر شده است.

3 - الله تعالى درپايان ماه رمضان براى بندگانش مشروع نموده تا برايش تكبير گويند، خداوند تعالى فرموده است: " وبراى اينكه عدت را تكميل كنيد، و الله را بر آنچه بشما هدايت كرده تكبيربگوئيد "(بقره:185)

(تكبروا الله) أى: بزرگش داريد با دلها وزبانهايتان.

اين امر به لفظ " الله اكبر، الله اكبر، لا إله إلا الله، والله أكبر، الله أكبر، ولله الحمد "ميباشد.

4 - سنت آنست كه مردان صداى شانرا درتكبيرگفتن بلند كنند، اما زنان به صداى پائين تكبير ميگويند، زيرا كه زنان به پائين كردن صدايشان امر شده اند.

5 - تكبير درعيد فطر ازغروب خورشيد شب عيد آغاز ميشود ـ اگرداخل شدن ماه قبل از غروب دانسته شد مانند اينكه مردم ماه را سى روزتكميل كرده باشند، ويا رويت هلال شوال ثابت شود ـ وبا شروع نمازعيد، تكبيرات پايان مى يابد. اما در عيد اضحى تكبير گفتن بعد از نماز صبح روز عرفه آغاز ميشود وتا پايان نماز عصر روز سوم أيام تشريق ادامه دارد.

راهنمائى

1 - مستحب است كه مسلمانان به يكديگرخود عيد را تبريك گويند.

2 - خوشى به عيد واظهار اين فرحت وخوشى نيزمستحب است، وبايد مسلمان به اقارب ودوستان وبرادرانش نيزتهنئت گويد.

3 - عيد فرصتى است كه بايد براى صلهء رحم قطع شده، وبراى اصلاح ميان متخاصمين نيزمغتنم شمرده شود.

4 - در روز عيد زيارت قبرها جواز ندارد، بلكه اين كار مخالف خوشى وفرحت عيد ميباشد.

5 - در ايام عيد بايد در لباس، خوراك وتفريحات فرزندان بگونهء كه خداوند حلال گردانيده نو آورى وگسترش داده شود، زيرا كه روزهاى خوشى وفرحت وبهجت است، خداوند ميفرمايد: " بگو اى محمد به فضل الله (نزول قرآن) ورحمتش (اينكه آنها را پيرو قرآن گردانيده)، بآن خرسند شوند چرا كه برايشان بهتر است از آنچه جمع ميكنند " (يونس:58)