چيزيكه نماز گذار ميان خود وميان كسيكه از پيش رويش ميگذرد قرار ميدهد.
چيزيكه نماز گذار ميان خود وميان كسيكه از پيش رويش ميگذرد قرار ميدهد.
- ستره گذاشتن در سفر واقامت ودر نماز فرضى ونفلى در مسجد وغير مسجد مشروعيت دارد، زيرا كه از نبى اكرم (صلى الله عليه وسلم) ثابت است كه فرموده اند:" يكى از شما اگر نماز ميخواند، بايد بسوى ستره نماز بگذارد، وخود را به آن نزديك كند "[ بروايت ابوداود]
- واز وهبروايت است كه گفت: " نبى اكرم ﷺ در منا بما امامت كردند، چوبدست كوتاهى را در پيش رويشان بزمين كوبيدند، سپس با ما دو ركعت نماز اداء كردند " [بروايت احمد]
ستره گرفتن سنت مشروع است، نبى اكرم ﷺ براى گذاشتن ستره براى امام ونماز گذار تنها، امر وتشويق نيز كرده است، بنا برين شايسته است كه هر مسلمان در هنگام نماز در پيش رويش ستره بگذارد، واز عبور ميان خود وستره اش جلوگيرى كند، بدليل فرمودهء آنحضرت ﷺ :" بدون ستره نماز مخوان، وكسيرا مگذار از پيش رويت عبور كند، اگر ابا ورزيد با وى به قتال بپرداز "[ بروايت ابن خزيمه ]
امر درينجا براى مستحب بودن است باجماع فقهاء (د.وهبة الزجيلى، الفقه الإسلامى وأدلته:ج 1/ص752)
مشروعيت ستره نماز گذار حكمت هاى متعددى دارد كه از آنجمله نكات زير ميباشد:
1 - جلوگيرى عبور از پيش روى نماز گذار كه مانع خشوع وى در نماز ميشود.
2 - منحصر كردن تفكر نماز گذار به نماز، در هنگام اداى نماز وجلوگيرى از مشغوليت به تفكر بيجا.
3 - جلوگيرى از انقطاع نماز كه با عبور زن، ويا سگ ويا الاغ واقع ميشود، بنا بر حديث ابى ذركه گفت : رسول الله ﷺ فرمودند:" هرگاه يكى از شما برخاست تا نماز گذارد، اگر چيزى مانند زين ويا پالان در پيش رويش بود آنرا ستره بگرداند، أگر چنين چيزى در برابرش نبود، عبور الاغ، زن وسگ سياه سبب انقطاع نمازش ميشود، گفتم: اى ابا ذر سگ سياه از سگ سرخ وزرد چه تفاوتى دارد ؟ گفت : اى برادر زاده، از رسول الله ﷺ پرسيدم مانند آنچه ميپرسى، فرمودند: ( سگ سياه شيطان ميباشد ) ".[ بروايت مسلم ]
امام نووى گفته است كه مراد از قطع نماز درينجا قطع خشوع وذكر است، زيرا كه با التفات بآنها ذهنش مشغول ميشود، نه اينكه نمازش فاسد ميشود.(المجموع: 3/233)
1 - ستره گذاشتن براى امام ويا تنها گذار مي باشد، اما براى مقتدى ستره امام كفايت ميكند، از ابن عباس روايت است كه گفت : " سوار بر الاغ ماده [ أتان: الاغ ماده ] آمدم، در آنوقت به بلوغ رسيده بودم، ورسول الله ﷺ با مردم در منا نماز ميخواندند، از پيش روى صف نماز گذاران عبور كردم، از الاغ پياده شده، آنرا رها كردم تا بچرد، وداخل صف شدم، كسى برمن اين كار را ناپسند ندانست ".[ باتفاق بخارى ومسلم]
2 - عبور از پيش روى نماز گذار جواز ندارد، بلكه از گناه كبيره بشمار ميرود، بدليل فرمودهء آنحضرت ﷺ : " اگر عبور كننده از پيش نماز گذار بداند كه بر وى چه چيزى است، اگر چهل ... بايستد برايش بهتر است ازينكه از پيش نماز گذار عبور كند ".
ابو النضر گفت: نميدانم كه چهل روز ويا ماه ويا سال گفت؟[ باتفاق بخارى ومسلم]
مگر اينكه عبور از عقب ستره باشد، وهرگاه ستره ء نباشد، بايد عبور دور از نماز گذار و از عقب موضع سجده وى باشد.
3 - نماز گذار بايد عبور كننده را ممانعت كند، از ابى سعيد خدرى روايت شده كه گفت: از نبى اكرم ﷺ شنيدم كه ميگفت : " اگر يكى از شما نماز ميگذارد، وسترهء از مردم نيز اتخاذ نموده بود، هرگاه كسى بخواهد كه از پيش نماز بگذرد بايد او را به عقب بزند، اگر ابا ورزيد با وى به جنگ بپردازد، زيرا كه وى شيطان ميباشد ".[ باتفاق بخارى ومسلم]
4 - گروهى از اهل علم مسجد الحرام را ازين امر مستثنا ميدانند، عبور از پيش نماز گذار را مجاز ميدانند، نظر به عموم دلائل رفع حرج، زيرا در منع عبور از پيش نماز گذار در مسجد الحرام غالبا سبب حرج ومشقت است.
5 - اگر به سوى ديوار ويا ستونى از ستونهاى مسجد ويا المارى ويا چيزى مانند عصاى در پيش روى نماز گذار باشد ستره حساب ميشود.
6 - فاصله ميان نماز گذار وستره باندازهء باشد كه گوسفندى از آن عبور كرده بتواند، بدليل حديث سهل كه گفت : " فاصله ميان مصلى رسول الله ﷺ وديوار باندازه گذرگاه گوسفندى بود ".[ باتفاق بخارى ومسلم]
- در حديث گذشته (قطع نماز ....) تشبيه زن به الاغ وسگ سياه نميباشد، بلكه اين سه در راستاى قطع نماز، دارى اسباب وعلل مشابه هم هستند، باينمعنى كه سگ سياه بودن علت قطع نماز است لزوما در زن والاغ نيز همان علت سبب قطع نماز نميباشد.
- ازينكه سگ سياه در حديث شيطان خوانده شده، بهمين گونه زن والاغ نيز شيطان باشد، چنين نيست، بلكه هر سه در راستاى يك حكم با علل واسباب مختلف وارد شده اند، هرچند كه علت سگ منصوص عليها بوده نه متباقى آنها، اين خود دلالت برآن دارد كه از ديگران متفاوت يوده مشابه آنها نميباشد.
- ميتوان استنباط كرد كه علت قطع نماز با عبور زن از پيش روى نماز گذار ـ از نزديك اوـ باعث آن ميشود كه ذهن وفكر نماز گذار را بخود مشغول كند، از آنجائيكه عبور زن نسبت به عبور مرد از پيش روى نمازگذار براى مشغوليت ذهن وى مؤثر تر است، بنابرين ـ والله أعلم ـ در شريعت آنرا سبب وعلت قطع نماز دانسته، تا از خشوع نماز گذار حمايت شده باشد.