زكات چهارپايان

تعريف زكات چهارپايان

حكم زكات چهارپايان

واجب است، بدليل فرموده اى نبى اكرم (صلى الله عليه وسلم) : (( صاحبان شتر، گاو، وگوسفندى كه زكات آنها را نداده اند، در روز قيامت اين چهار پايانش بزرگتر وچاقتر شده ميآيند، وصاحبان خود ها را با شاخهايشان ميزنند، وزير پا[ظلف: شنگل يا پاى] نيز ميكنند، اگر آخرين آنها ازين كار برآمدند، اولين آنها باز ميگردند، تا اينكه ميان مردم قضاوت پايان يابد)).[ به روايت مسلم]

شرطهاى وجوب زكات چهارپايان

1 - بايد كه از ملكيت چهار پايان در نزد مالكش يكسال كامل سپرى شود، بدليل فرموده اى نبى اكرم ﷺ: (( تا زمانيكه بر مالى يكسال نگذشته، در آن زكات نيست)).[ به روايت ابن ماجه]

2 - اين چهار پايان سائمه باشند، بدليل فرموده اى نبى اكرم ﷺ: (( در هر چهل شتر سائمه يك شتر بنت لبون است)).[ به روايت نسائى]

شتر سائمه: همان شترى است كه در چراگاهها از علفها وگياهان مباحيكه الله تعالى رويانيده، بدون اينكه كسى آنرا كاشته باشد، تغذيه كنند، اما اگر تغذيهء آنها از مزرعه اى كه كشت كرده اند، باشد، در حكم سائمه نبوده، بر آنها زكات نيست.

3 - براى بهره گيرى از شير ونسل آنان مهيا شده باشد، نه براى كار، و شتر كارى: آنستكه براى قلبه كردن، ويا آب كشيدن از چاه، ويا باركشى، ونقل امتعه از آن استفاده ميشود.

بر شتران كارى زكات واجب نيست، زيرا كه در اين حالت از نيازمنديهاى اصلى انسان مانند پوشاك وغيره بشمار ميرود.

اما اگر براى كرايه دادن تخصيص يافته بود، زكات در اجره آنست، هرگاه بر آن يكسال سپرى شود.

4 - چهارپايان به نصاب شرعى رسيده باشند.

نصاب شرعى براى زكات چهارپايان

يكم: نصاب شتر، ومقدار واجب در هر نصاب

از انس بن مالك نقل شده كه ابوبكر صديق برايش نوشت: (( اين فريضهء زكات است كه رسول الله ﷺ بر مسلمانان فرض گردانيده، وهمان امرى است كه الله تعالى بر رسولش امر كرده: در بيست وچهار شتر وكمتر از آن در هر پنج شتر يك گوسفند است، اگر به بيست وپنج رسيد تا سى وپنج درآن بنت مخاض [ بنت المخاض: شتر مادهء يكساله ] است، وقتيكه به سى وشش شتر رسيد تا چهل وپنج شتر در آن بنت لبون [ بنت اللبون: شتر مادهء دو ساله ] است، پس اگر به چهل وشش برسد تا شصت در آن حقه [ الحقـه: شتر مادهء سه ساله ] است، هرگاه به شصت ويك رسيد تا هفتاد وپنج در آن جذعه[ الجذعه: شتر مادهء چهار ساله ] است، كسيكه فقط چهار شتر دارد، در آن زكات نيست، مگر اينكه صاحبش بخواهد، پس اگر به پنج شتر رسيد در آن يك گوسفند [ در گوسفنديكه براى زكات جدا ميشود، بايد كه (جذع) از گوسفند، يعنى كه شش ماهه باشد ، ودر بز بايد (ثنى) يعنى يكساله بوده باشد ] است.))[ به روايت بخارى]

نصاب وزكات شتر

دوم: نصابهاى گاو، ومقدار واجب در هر نصاب

از معاذ بن جبل روايت شده كه فرمود: (( نبى اكرم ﷺ مرا به يمن فرستاده امر كرد كه از هر سى گاو يك تبيع نر يا ماده [ التبيع والتبيعة: گوسالهء كه يكسال را تمام كرده باشد ] بگيرم، و از هر چهل يك مسنة [ المسنة: گوسالهء كه دو سال را تمام كرده باشد ] )).[ به روايت ابو داود]

نصابها وزكات گاو

سوم: نصابهاى گوسفندان، ومقدار واجب در هر نصاب

در حديث انس كه قبلا ذكر شد، آمده است: (( ودر زكات گوسفندان سائمه هنگاميكه شمار آنها به چهل برسد، تا يكصد وبيست، زكاتش يك گوسفند است، اگر از يكصد وبيست افزون شد، تا دوصد گوسفند، زكاتش دو گوسفند است، اگر از دو صد گوسفند اضافه شد تا سه صد، در آن سه گوسفند است، اگر از سه صد گوسفند افزون شد، پس در هر صد اضافى يك گوسفند زكات بدهد. هرگاه گوسفندان سائمه مردى از چهل گوسفند اگر يكى هم كمتر بود، برآن زكات نيست، مگر اينكه صاحبش پرداخت زكات را بخواهد )).[ به روايت بخارى]

نصابها وزكات گوسفند