مسح بر موزها وجورابها وجبيره (آتل) وعصابة ومانند آن

4126

اول : مسح بر موزه ها وجوراب ها

تعريف موزه وجوراب

موزه

آنچه از چرم بوده و به پا می پوشند.

جوراب

آنچه از پنبه ومانند آن بوده و به پا می پوشند.

حکم مسح بر موزه ها وجوراب ها

مسح بر موزها وجوراب ها جواز دارد، به دلیل احاديث زيادى که وجود دارد، از جمله: آنچه از انس بن مالک روايت شده که از وى در مورد مسح بر موزه ها پرسيده شد که فرمود:" رسول الله (صلى الله عليه وسلم) بر آنها مسح ميکرد".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

شرطهاى مسح بر موزه ها وجوراب ها

1 - بايد که پس از وضوى کامل بپا کرده باشد: از مغيره روايت شده که فرمود: "در سفرى با نبى اکرمﷺهمراه بودم، خواستم موزه ها را از پاهايشان بيرون کنم، فرمودند: بگذار، من آنها را با وضوء داخل كرده بودم. پس بر آنها مسح کردند".[ به اتفاق بخارى ومسلم]

2 - بايد موزه ها شتالنگها را بپوشاند: لذا بر آنچه کمتر از شتالنگ ها را پوشانيده مسح نميشود، زيرا لفظ قدم برآن اطلاق نميشود.

3 - بايد موزه ها از چيز پاک ساخته شده باشد ونيز باندازه ضحامت داشته باشد که بتوان با آنها به راه رفتن ادامه داد.

4 - بايد از مباحات باشد: يعنى از اشيائيکه استعمالش براى مردان حرام است نباشد، مانند ابريشم براى مردان.

5 - بايد مسح در خلال مدت تعيين شده باشد، زيرا رسول الله براى مسح موزه ها مدت معين بيان کرده اند ( يک شب وروز براى مقيم، وسه شب وروز براى مسافر) که نبايد از آن تجاوز کرد.

6 - مسح بايد در طهارت از حدث کوچک باشد نه حدث بزرگ: از صفوان بن عسال روايت شده که فرمود:"رسول اللهﷺ زمانيکه در سفر بوديم امر ميکردند تا بر موزه هاى خود مسح کنيم، وآنها را از بى وضوء شدن بعلت بول وغائط وخواب از پا نکشيم، مگر اينکه جنابت رخ داده باشد"[ به روايت بخارى]

باين معنى که جنب بايد موزه ها براى غسل کردن بکشد، وسپس بار ديگر آنرا به پا کند.

چگونگى مسح بر موزه ها وجوراب ها

با دو دست خود که بآب تر شده باشد مسح را بر روى موزه از انگشتان آغاز ميکند وبسوى ساق پا ميکشد، با دست راست پاى راست را مسح، وبا دست چپ پاى چپ را مسح کند.

کف موزه وعقب موزه را مسح نميکند، به دليل فرموده على: " اگر دين بر پايه فکر ونظر بود مسح کردن برکف موزه بهتر از مسح بر روى موزه بود، رسول اللهﷺرا ديدم که بر روى موزه هايشان مسح ميکردند".[ به روايت ابو داود]

مسح با دو دست

مدت مسح کردن بر موزه ها وجوراب ها

يکشب وروز براى مقيم وسه شب وروز براى مسافر.

ودليلش فرموده على :" رسول اللهﷺ سه شب وروزش را براى مسافر، ويک شب وروز را براى مقيم تعيين کرد"[ به روايت نسائى].

حساب کردن مدت مسح

آغاز مدت از هنگام نخستين مسح بعد از حدث است، زمانيکه جوراب ها را پس از طهارت پوشيد، بعد از آن برايش حدث يعنى بى وضوئى رخ داد ومتعاقب آن براى نخستين بار مسح کرد، از ابتداى همين مسح بمدت يک شب وروز ( بيست وچهار ساعت) مدت مسح حساب ميشود.

مثال آن : مردى وضوء کرد وپاهايش را شست، پس از آن جورابها را پوشيد، ونماز فجر را خواند، در ساعت ده صبح بى وضوء شد، سپس در ساعت يازده براى نماز ضحى وضوء کرده بر جورابهايش مسح کرد، براى اين مرد مجاز است تا همچنان در هنگام وضوء به مسح برجوراب هايش تا ساعت يازده روزبعدى ادامه دهد. اين است براى مقيم .

اما براى مسافر اين مدت سه شب وروز ميباشد.

شکننده هاى مسح بر موزه ها وجورابها

1 - پايان يافتن مدت مسح.

2 - کشيدن جورابها ويا يکى از آنها از پا.

3 - وقوع حدث بزرگ يعنى جنابت: از صفوان بن عسال روايت شده که فرمود:" رسول اللهﷺ زمانيکه در سفر بوديم امر ميکردند تا بر موزه هاى خود مسح کنيم، وآنها را از بى وضوء شدن بعلت بول وغائط وخواب از پا نکشيم، مگر اينکه جنابت رخ داده باشد"[ به روايت ترمذى].

باين معنى که جنب بايد موزه ها را براى غسل کردن بکشد، وسپس بار ديگر آنرا به پا کند.

مسح عقب

مسح کف موزه

کشيدن جوراب مسح را ميشکند.

دوم : مسح بر جبيره، وعصابه، وبرچسپها

تعريف جبيره وعصابة وبرچسپها

جبيره

گچ ويا تخته ها ومانند آن که بر موضع شکسته بسته ميشود.

عصابه

آنچه که بر موضع زخم يا سوخته براى درمان پيچانيده ميشود، چه پارچه باشد يا مانند آن.

برچسپها

آنچه براى درمان بر زخم ومانند آن چسپانيده ميشود.

دليل شرعيت مسح بر جبيره

از جابر روايت است که فرمود:" براى سفر خارج شديم، مردى از ميان ما سنگى به سرش اصابت نموده زخم برداشت، پس از آن احتلام شد، واز همراهانش پرسيد: آيا برايم رخصتى براى تيمم کردن مى بينيد؟ گفتند: برايت رخصتى نمى بينيم، در حاليکه تو توانائى استعمال آب را دارى؟ پس غسل کرد وسپس وفات نمود، هنگاميکه نزد نبى اکرمﷺآمديم از موضوع باخبر شدند وفرمودند: او را کشتند، خدا بکشدشان، اگر نميدانستند بايد ميپرسيدند، زيرا سوال کردن شفاى بيمارى است، برايش تيمم کافى بود، بر زخم پارچه ميگذاشت، پس از آن مسح ميکرد بالاى آن، وسائر بدنش را مي شست"[ به روايت ابو داود]

شرطهاى مسح بر جبيره وعصابه وبرچسپها

1 - شرط در مورد عصابه وجبيره اينست که از موضع درمان واطرافش که براى جابجا کردنش ضرورى است، بيشتر تجاوز نکند.

2 - براى گذاشتن جبيره وعصابه بالاى زخم، داشتن وضوء شرط نيست، همچنين براى مسح بر آن مدتى شرط نميباشد، تا زمانيکه به وجود عصابه وجبيره نياز باشد، برايش مسح کردن از حدث کوچک وبزرگ جواز دارد، بمجرد بى نيازى از آنها بايد آنها را دور کند، ودر حين وضوء کردن آن عضو را بشويد.

3 - در مورد برچسپها وعصابه ومانند آن اگر کندن وبازگرداندنش آسان باشد چنين بايد کرد:

أ ـ اگر بآسانى کنده شده، وموضع آن شسته شود بدون اينکه ضررى وتاخيرى در شفاء يابى رخ دهد، آنرا برميدارد، وموضع زير آنرا شسته سپس باز ميگرداند.

ب ـ اگر به آسانى کنده نميشد، تا موضع زير آنر ا بشويد بدون اينکه ضررى وتاخيرى در شفاء يابى باشد، هنگام شستن عضويکه برآن قرار دارد ميتواند مسح کند.

چگونگى مسح بر جبيره وعصابه

اگر وضوء کننده به عضويکه جبيره يا عصابه وجود دارد، برسد ماحول آنها را بشويد .

بر آنها از هر سويش مسح کند، اگر برخى ازين جبيره ويا عصابه از اعضاى وضوء که شستنش واجب است نباشد، درين حالت نيازى به مسح نيست.

مثال آن: مردى بر پايش عصابه بسته که برخى از آن به ساق پايش رسيده است، در چنين وضعى بر آن بخشى که بايد ميشست مسح کند وبر بخش ديگرش که در ساق پايش قرار دارد، مسح نميکند.