ከሶላት ኣዳብ በከፊል

ሶላት አንድ ሙስሊም በመንፈሱና በአካሉ ወደ አላህ የሚመለስበት ታላቅ ዕባዳ ነው፡፡ በመሆኑም ራሱን በዚህ ብቻ በመጥመድ በተገቢው መንገድ ይፈጽመው ዘንድ፣ስነልቦናዊና አካላዊ መሰናዶና ዝግጅት ከሶላቱ መቅደም ተገቢ ይሆናል፡፡ ስለዚህም የሚከተለው ተደንግጎለታል፡፡

1 - እኽላስ (የልቦና ፍጹምነት)

‹‹አላህን፣ሃይማኖትን ለርሱ ብቻ አጥሪዎች ቀጥተኞች ኾነው ሊግገዙት፣ሶላትንም አስተካክለው ሊሰግዱ፣ዘካንም ሊሰጡ እንጅ ያልታዘዙ ሲኾኑ (ተለያዩ)፡፡ ይህም የቀጥተኛይቱ (ሃይማኖት) ድንጋጌ ነው፡፡›› [አል-በይናህ፡5]

አላህ ለርሱ ብቻ ተብሎ በፍጹምነት (በእኽላስ) የተሰራውንና ዝና ፈላጊነት፣ ልታይባይነትም ሆነ ምንም ዓይነት የሽርክ ዓይነት የሌለበትን ዕባዳ ብቻ ነው የሚቀበለው፡፡

2 - ዉዱእ ማሳመር (እስባግ)

ዉዱእ ማሳመር ማለት በተገቢውና በተሟላ ሁኔታ ዉዱእ ማድረግ ማለት ነው፡፡ ነቢዩ ﷺ እንዲህ ብለዋል፡- ‹‹አላህ ኃጢቶችን የሚያብስበትንና ደረጃዎችን ከፍ የሚያደርግበትን ነገር ላመላክታችሁን? ሲሉ (ሰሓባ) ‹የአላህ መልእክተኛ ሆይ! አዎ ይንገሩን› አሉና ነቢዩ ﷺ ፡- (በብርድና በመሳሰለው) እየከበደ [ምቹ ያልሆነና ሰው የማይወደው አስቸጋሪ ሁኔታ፡፡] ዉዱእ አሟልቶ ማድረግ፣ወደ መስጊዶች እርምጃዎችን ማብዛት፣ከአንዱ ሶላት በኋላ ተከታዩን ሶላት መጠባበቅ ነው፡፡ ይህ ነው ለአላህ ትእዛዝ ተገዥ መሆን (ሪባጥ) ማለት፤ይህ ነው ነፍስን ለአላህ ማስገዛት (ሪባጥ) [ሪባጥ ራስን ለአላህ ትእዛዞች ማስገዛት ማለት ነው፡፡] ማለት፡፡›› [በሙስሊም የተዘገበ]

3 - በጊዜ አስቀድሞ ወደ ሶላት መሄድ

ተብኪር ሶላትን የመጠባበቅ ትሩፋት ለማግኘት ሲባል ቀደም ብሎ በመስጊድ መገኘት ማለት ነው፡፡ ከአቡ ሁረይራ (ረዐ) በተላለፈው መሰረት የአላህ መልእክተኛ ﷺ፡- ‹‹አንዳችሁ ሶላትን በመጠበቅ ላይ እስካለ ድረስ ሶላት በመስገድ ላይ እንዳለ ይቆጠራል፡፡›› [በቡኻሪ የተዘገበ] ብለዋል፡፡

4 - የአላህ ውዳሴ - ዝክር

- ከቤት ሲወጡ እንዲህ ማለት ፡- ‹‹ብስምል’ላህ፣ተወከልቱ ዐለል’ሏህ፣ወላ ሐውለ ወላ ቁውወተ እል’ላ ብል’ላህ›› [በአቡ ዳዉድ የተዘገበ]

ትርጉሙ ‹‹በአላህ ስም፣በአላህ ላይ ተማምኜ በርሱ እመካለሁ፤ኃይልም ሆነ ብልሃትና መላ ከአላህ ብቻ ነው፡፡›› [በአቡ ዳዉድ የተዘገበ]

ማለት ነው፡፡ ‹‹አልሏሁም’መ አዑዙ ብከ አን አዲል’ለ አው ኡደል’ለ፣አው አዚል’ለ አው ኡዘል’ለ፣አው አዝሊመ አው ኡዝለመ፣አው አጅሀለ አው ዩጅሀሉ ዐለይ’የ፡፡›› ትርጉሙ ፡- ‹‹አላህ ሆይ! እንዳልጠም ወይም ሌሎች እዳያጠሙኝ፣እንዳልሳሳት ወይም ሌሎች እንዳያሳስቱኝ፣ሌሎችን እንዳልበድል ወይም ሌሎች እንዳይበድሉኝ፣እንዳልጃጃል ወይም ሌሎች እንዳያጃጅሉኝ ባንተ እጠበቃለሁ፡፡›› [በቡኻሪ ተዘገበ] ማለት ነው፡፡

- ወደ መስጊድ ሲሄድ አላህን በማውሳት እንዲህ ይላል፡- ‹‹አልሏሁም’መ እጅዐል ፊ ቀልቢ ኑረን፣ወፊ ልሳኒ ኑረን፣ወጅዐል ፊሰምዒ ኑረን፣ወጅዐል ፊበሰሪ ኑረን፣ወጅዐል ምን ኸልፊ ኑረን፣ወምን አማሚ ኑረን፣ወጅዐል ምን ፈውቂ ኑረን፣ወምን ተሕቲ ኑረን፣አልሏሁም’መ አዕጥኒ ኑራ፡፡›› ትርጉሙ ፡- ‹‹አላህ ሆይ! ልቤ ውስጥ ብርሃን፣በአንደበቴም ብርሃን አድርግልኝ፡፡ በመስሚያዬም ብርሃን አድርግልኝ፤በማያዬም ብርሃን አድርግለኝ፡፡ ከኋላዬም ብርሃን፣ከፊት ለፊቴም ብርሃን አድርግልኝ፡፡ ከበላዬም ብርሃን ከበታቼም ብርሃን አድርግልኝ፡፡ አላህ ሆይ! ብርሃን ስጠኝ፡፡›› [በሙስሊም የተዘገበ] ማለት ነው፡፡

5 - በጸጥታና በእርጋታ ወደ ሶላት መሄድ

ነቢዩ ﷺ፡- ‹‹እቃማ ስትሰሙ እርጋታና ጸጥታን ተላብሳችሁ ወደ ሶላት ሂዱ፤አትጣደፉ፤የደረሳችሁበትን ስገዱ፣ያመለጣችሁን አሟሉ፡፡›› [በቡኻሪና ሙስሊም የተዘገበ] ብለዋል፡፡

6 - ወደ መስጊድ ሲገባ ዝክር ማድረግ

- መስጊድ ሲገባ የቀኝ እግርን በማስቀደም እንዲህ ማለት፡- ‹‹አዑዙ ብል’ላህ አልዐዚም፣ወብወጅህሂልከሪም፣ወሱልጣንህል ቀዲም፣ምነሽ’ሸይጣን አር’ረጂም፡፡›› ትርጉሙ ፡- ‹‹በኃያሉ አላህ፣ በተከበረው ፊቱና በመጀመሪያ የለሽ ሥልጣኑ ከተረገመው ሰይጣን እጠበቃለሁ፡፡›› [በአቡ ዳዉድ የተዘገበ] ማለት ነው፡፡‹‹ብስምል’ላህ፣ወስ’ሰላቱ ወስ’ሰላሙ ዐላ ረሱሊል’ላህ፡፡››

‹‹አልሏሁም’መ እፍተሕ ሊ አብዋበ ረሕመትከ፡፡›› ትርጉሙ፡- ‹‹በአላህ ስም፣በአክብሮት የተቀናጀ እዝነትና ሰላም ለአላህ መልእክተኛ ይድረስ፡፡ [በሙስሊም የተዘገበ] አላህ ሆይ! የእዝነትህን በሮች ክፈትልኝ፡፡›› [በሙስሊም የተዘገበ] ማለት ነው፡፡

ከመስጊድ በሚወጣበት ጊዜ ግራ እግርን በማስቀደም እንዲህ ማለት፡- ‹‹ብስምል’ላህ፣ወስሰላቱ ወስሰላሙ ዐላ ረሱሊልላህ፡፡›› ‹‹አልሏሁምመ እንኒ አስአሉከ ምን ፈድሊከ፣አል’ሏሁም’መ አዕስምኒ ምነሽ’ሸይጣን አር’ረጂም፡፡›› ትርጉሙ፡- ‹‹በአላህ ስም፣በአክብሮት የተቀናጀ እዝነትና ሰላም ለአላህ መልእክተኛ ይድረስ፡፡ አላህ ሆይ! ከችሮታህ እለምንሃለሁ፤አላህ ሆይ! ከተረገመው ሸይጣን ጠብቀኝ፡፡›› [በሙስሊም የተዘገበ] ማለት ነው፡፡

7 - ሁለት ረክዓ ሳይሰግዱ አለመቀመጥ

ነቢዩ ﷺ፡- ‹‹አንዳችሁ ወደ መስጊደ ከገባ ሁለት ረክዓ ሳይሰግድ አይቀመጥ፡፡›› [በቡኻሪና ሙስሊም የተዘገበ] ብለዋል፡፡

8 - ጣቶችን ከመቆላለፍ መቆጠብ

ነቢዩ ﷺ፡- ‹‹አንዳችሁ ዉዱእ አድርጎና ዉዱኡን አሳምሮ ወደ መስጊድ ለመሄድ ከወጣ ሶላት ውስጥ ነውና ጣቶቹን አይቆላልፍ፡፡›› [በአቡ ዳዉድ የተዘገበ] ብለዋል፡፡

9 - በአላህ ዝክር መጠመድ

ሶላትን በሚጠብቁበት የቆይታ ጊዜ፣ሌሎች ሰጋጆችን በድምጽ ካለመረበሽ ግዴታ ጋር በአላህ ዝክር፣በዱዓእና ቁርኣን በመቅራት መጠመድ ተገቢ ነው፡፡

10 - ኹሹዕ (ተመስጦ) በሶላት ውስጥ

ኹሹዕ የሶላት አስኳልና መንፈሱ ነው፡፡ ተመስጦና አስተውሎ የሌለበት ሶላት ሕይወት የሌለው በድን አካል ነው፡ እብን ረጀብ (ረዐ) እንዲህ ይላሉ፡- ‹‹ኹሹዕ በመሰረቱ የልብ ልስላሴ፣ገርነቱ፣እርጋታው፣ለአላህ ተገዥነቱ፣ተንበርካኪነቱና በኢማን ተቀጣጣይነቱ ነው፡፡ ልብ በተመስጦ ለአላህ ተገዥ ሲሆን እሱን የሚከተሉ በመሆናቸው የሰራ ገላና አከላት በሙሉ ተገዥ ይሆናሉ፡፡›› [እብን ረጀብ፣አልኹሹዕ መጽሐፍ] ኹሹዕ ስፍራው ልብ ውስጥ ሲሆን መገለጫው አካላዊ ተግባራት ናቸው፡፡

11 - በሶላቱ ውስጥ የነቢዩን ﷺ ሱንና አጥብቆ መከተል

ሶላት ነቢዩን ﷺ መከተል (እትባዕ) ግዴታ የሆነበት ዕባዳ በመሆኑ፣ሶላት ላይ ነቢዩ ﷺ ያላደረጉትን ነገር ከማድረግ ወይም እሳቸው ያላሉትን ነገር ከማለት መታቀብ ግዴታ ነው፡፡ ነቢዩ ﷺ ‹‹እኔ ስሰግድ እንዳያችሁኝ ስገዱ፡፡›› [በቡኻሪ የተዘገበ] ብለዋልና፡፡